Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Elblągu

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 536/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Elblągu z dnia 03 października 2022r. sygn. akt VIII K 1151/21

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy – pełnomocnik

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca oskarżonego

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1

Apelacja pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej K. W.

1. obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 4, 5 § 2, 7 k.p.k. oraz art. 410 i 424 k.p.k. polegającą na naruszeniu zasad: iż organy prowadzące postępowanie powinny brać pod uwagę okoliczności przemawiające zarówno na korzyść jak i niekorzyść oskarżonego, iż nie dające się usunąć wątpliwości rozstrzyga się na korzyść oskarżonego oraz swobodnej oceny dowodów, że podstawę wyroku może stanowić tylko całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej oraz, iż uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie jakie fakty Sąd uznał za udowodnione lub nieudowodnione, na jakich w tej mierze oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych;

2. naruszenie przepisów postępowania tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k., co miało istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku, polegające na tym, że Sąd I instancji dokonał dowolnej, a nie swobodnej oceny osobowych i rzeczowych źródeł dowodów, w postaci zeznań świadka H. O. oraz wyjaśnień oskarżonego, przyjmując je za w całości wiarygodne i mogące stanowić podstawę ustaleń faktycznych, a które, wbrew twierdzeniom Sądu, nie znajdują potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym, co powoduje, iż w powinny zostać uznane za niewiarygodne w zakresie możliwości finansowych oskarżonego, a to z uwagi na ich niekonsekwencje, wewnętrzne sprzeczności, oraz, z uwagi na ich sprzeczność i wzajemne wykluczające się z zeznaniami pokrzywdzonej.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacje pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej i prokuratora - jako niezasadne nie zasługiwały na uwzględnienie. Licznie lecz całkowicie wybiórczo przytoczone w nich argumenty dla poparcia prezentowanego stanowiska, mające uzasadniać naruszenie przepisów postępowania (apelacja pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej) jak i wadliwość poczynionych ustaleń w sprawie odnoszących się do stopnia społecznej szkodliwości czynu przypisanego M. O. (apelacje pełnomocnika i prokuratora) były całkowicie chybione i stąd nie mogły się ostać w świetle zebranych w sprawie dowodów.

Przystępując do rozważań odnośnie zarzutów zawartych w wywiedzionych środkach odwoławczych, godzi się zaznaczyć, że Sąd Rejonowy przeprowadził w przedmiotowej sprawie postępowanie dowodowe w sposób wszechstronny i wyczerpujący, które następnie poddał wnikliwej i rzetelnej analizie i na tej podstawie wyprowadził całkowicie słuszne wnioski zarówno co do sprawstwa M. O. w popełnieniu czynu z art. 209 § 1 kk, jak i oceny stopnia społecznej szkodliwości przypisanego mu czynu oraz subsumcji prawnej jego zachowania pod wskazany przepis ustawy karnej (skarżący nie podważali również przyjętej przez sąd kwalifikacji prawnej). Przedmiotem rozważań były nie tylko dowody obciążające sprawcę ale również wszelkie dowody im przeciwne, a wszystkie one zostały ocenione w zgodzie z zasadami logicznego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Wyprowadzone zatem na tej podstawie stanowisko Sądu Rejonowego korzysta z ochrony przewidzianej w art. 7 k.p.k., a ponieważ jednocześnie nie zostało ono bądź w ogóle (co do sprawstwa w popełnieniu czynu z art. 209 § 1 kk, jak i kwalifikacji prawnej), bądź w żaden rzeczowy i przekonywujący sposób podważone przez skarżących (odnośnie oceny stopnia winy i stopnia społecznej szkodliwości czynu przypisanego M. O.), przeto w całej rozciągłości zasługuje również na aprobatę sądu odwoławczego. Ponownie należy podkreślić, że Sąd I instancji zgromadził kompletny materiał dowodowy pozwalający na ostateczne rozstrzygnięcie niniejszej sprawy. Zaprezentowane w pisemnych motywach wyroku analiza tego materiału oraz ocena poszczególnych środków dowodowych są w pełni przekonywujące i jasno odpowiadają na pytanie dlaczego taki, a nie inny wyrok zapadł. W szczególności sąd meriti poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, opierając się w przeważającej mierze na dowodach bezpośrednich, w tym na zeznaniach pokrzywdzonej i świadków oraz wyjaśnieniach sprawcy, a także dokumentach. Reasumując tej ocenie dowodów, utrzymanej w granicach gwarantowanych zasadą wyrażoną w art. 7 kpk, nie można zarzucić ani dowolności, ani błędów, czy też uchybień.

Apelacja pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej

Odnosząc się do wskazanych w apelacji pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej K. W. zarzutów obrazy przepisów postępowania należy stwierdzić, że skarżący całkowicie nietrafnie podniósł zarzut naruszenia przez sąd orzekający art. 4 kpk . Przepis art. 2 § 2 kpk formułuje zasadę prawdy materialnej, której w doktrynie procesu karnego przypisuje się znaczenie nadrzędne, natomiast przepis art. 4 kpk wyraża zasadę obiektywizmu, rozumianą jako dyrektywę, zgodnie z którą organy procesowe powinny zachować obiektywny stosunek do sprawy i stron. Normy te zatem są jedynie dyrektywami ogólnymi postępowania i określają sposób w jaki powinny procedować organy prowadzące postępowanie karne. Przestrzeganie zasad prawdy materialnej i bezstronności gwarantowane jest natomiast w przepisach szczegółowych i dopiero wskazanie ich naruszenia może uzasadniać zarzuty apelacyjne. Z tych względów przedmiotem ewentualnych uchybień, zarzucanych w skardze apelacyjnej, mogą być tylko konkretne normy nakazujące (lub zakazujące) dokonywania określonych czynności w określonej sytuacji procesowej. Tak więc zarzut obrazy art. 4 kpk podnoszony przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej, podobnie zresztą, jak i zarzut obrazy innej normy o charakterze ogólnym, nie może sam przez się stanowić podstawy apelacji. Stanowisko to jest wyrazem przyjęcia i podzielenia przez Sąd Okręgowy konsekwentnej linii orzecznictwa Sądu Najwyższego, zapoczątkowanej jeszcze pod rządami poprzedniego kodeksu postępowania karnego (vide wyrok SN z dnia 25.01.1971r., IV Kr 247/70, OSNKW 1971, z. 7-8, poz. 117, a także postanowienie SN z dnia 28.12.2001r, V KKN 329/00, LEX nr 51623, postanowienie SN z dnia 13.05.2002r, V KKN 90/01, LEX nr 53913, postanowienie SN z dnia 08.04.2003r., V KK 229/02, LEX nr 77460).

Jako pozbawiony racji należy także ocenić zarzut naruszenia art. 5 § 2 kpk tym bardziej rozpatrywany z perspektywy apelacji pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej wniesionej na niekorzyść sprawcy. Zgodnie bowiem z treścią tejże normy „Niedające się usunąć wątpliwości rozstrzyga się na korzyść oskarżonego”. Niemniej należy przypomnieć, że nie można zasadnie go stawiać, podnosząc wątpliwości strony co do treści ustaleń faktycznych lub co do sposobu interpretacji prawa. Dla oceny, czy nie została naruszona zasada in dubio pro reo, nie są miarodajne tego rodzaju wątpliwości, które zgłasza strona, a jedynie to, czy orzekający w sprawie sąd rzeczywiście powziął wątpliwości co do treści ustaleń faktycznych lub wykładni prawa i czy wobec braku możliwości ich usunięcia, rozstrzygnął je na niekorzyść danego oskarżonego, względnie to, czy w świetle realiów konkretnej sprawy wątpliwości takie powinien był powziąć. W wypadku, gdy pewne ustalenia faktyczne, zależne są od dania wiary tej lub innej grupie dowodów, czy też na przykład dania wiary lub odmówienia wiary wyjaśnieniom oskarżonego, czy też zeznaniom tego lub innego świadka, czy też dowodom nieosobowym, np. opinii biegłego, nie można mówić o naruszeniu zasady in dubio pro reo, a ewentualne zastrzeżenia co do oceny wiarygodności konkretnego dowodu lub grupy dowodów rozstrzygane mogą być jedynie na płaszczyźnie utrzymania się przez sąd w granicach sędziowskiej swobody ocen, wynikającej z treści art. 7 k.p.k., lub też ewentualnie przekroczenia przez sąd tych granic i wkroczenia w sferę dowolności ocen (v. wyrok SN z dn. 14.05.1999r, IV KKN 714/98, Prok. i Pr. 2000/4/8, wyrok SN z dn. 11.10.2002, V KKN 251/01, Prok. i Pr. 2003/11/5). W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy w wyniku pełnej i poprawnie dokonanej swobodnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego uznał, że brak jest w realiach niniejszej sprawy „nie dających się usunąć wątpliwości” w zakresie przypisanego M. O. czynu i w oparciu o tę właśnie ocenę poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne i wykazał w niewątpliwy sposób jego sprawstwo w popełnieniu czynu z art. 209 § 1 kk.

Sąd odwoławczy nie stwierdził również, wyeksponowanego w apelacji pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej, uchybienia dotyczącego naruszenia dyrektywy postepowania określonej w art. 7 k.p.k. W powyższej kwestii wypada przypomnieć, że przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną przepisu art. 7 k.p.k., jeżeli tylko: jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść jak i na niekorzyść oskarżonego oraz jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku. Tymczasem apelujący pełnomocnik nie wykazał w skardze, aby którykolwiek z powyższych warunków nie został dotrzymany, a zatem także i zarzut obrazy art. 7 k.p.k. nie mógł w realiach niniejszej sprawy się ostać, a w konsekwencji, co postulował skarżący, skutkować uchyleniem zaskarżonego wyroku z jednoczesnym przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji. Trzeba zatem wskazać, iż to, że w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy ocenił poszczególne dowody pod kątem ich wiarygodności nie w taki sposób, jak życzyłby sobie tego skarżący, wcale jeszcze nie oznacza, że w procesie ich weryfikacji doszło do naruszenia reguł wyrażonych w cytowanym przepisie. Do kwestii prawidłowości poczynionej przez sąd orzekający oceny wyjaśnień M. O. i zeznań H. O. oraz nieosobowego materiału, sąd odwoławczy ustosunkuje się szczegółowo w dalszych akapitach niniejszego uzasadnienia, w części poświęconej głównemu zarzutowi błędnych ustaleń faktycznych, jako że istota obu tych zarzutów się pokrywa.

Do oczekiwanego przez skarżącego pełnomocnika rezultatu w postaci zdyskredytowana zaskarżonego wyroku, nie mogło doprowadzić podniesienie również zarzutu obrazy art. 410 kpk . Wbrew twierdzeniom pełnomocnika, Sąd Rejonowy nie uchybił również dyrektywie postępowania wyrażonej w art. 410 kpk. Zgodnie bowiem z treścią tego przepisu podstawę wyroku stanowi całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy sądowej, a zatem sąd zobligowany jest do uwzględnienia przy wyrokowaniu całokształtu okoliczności, zaś pominięcie istotnych dla sprawy okoliczności mogących mieć wpływ na rozstrzygnięcie w kwestii winy stanowi oczywistą obrazę tego przepisu (por. OSN PG 1977, nr 7-8, poz. 62). Podkreślić należy, że wbrew wywodom tegoż apelującego, Sąd I instancji rzetelnie przedstawił dowody zebrane w toku przewodu sądowego i w swych rozważaniach nie pominął jakichkolwiek dowodów istotnych dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy. Ponadto w uzasadnieniu swego stanowiska wskazał, jakie fakty uznał za ustalone, na czym opierał poszczególne ustalenia i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych, a następnie wyprowadził z dokonanych ustaleń prawidłowe – zdaniem Sądu Okręgowego – wnioski w zakresie sprawstwa M. O. w popełnieniu przypisanego mu czynu i jego stopnia społecznej szkodliwości. Zważyć także należy, iż skarżący nie wskazał na czym konkretnie naruszenie art. 410 kpk w niniejszej sprawie miałoby polegać, zaś dokonana w tym zakresie analiza materiału dowodowego utwierdziła sąd odwoławczy w przekonaniu, iż rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego w pełni realizuje zasadę zawartą w tym przepisie.

Wbrew twierdzeniom pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej, Sąd Rejonowy nie uchybił również dyrektywie postępowania wyrażonej w art. 424 kpk . W tym miejscu należy przypomnieć, że sąd odwoławczy kontrolując poprawność wydanego przez Sąd I instancji wyroku, przede wszystkim dokonuje oceny prawidłowości przyjętych ustaleń faktycznych i przeprowadzonej analizy materiału dowodowego zawartych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Uzasadnienie takie stanowi integralną część orzeczenia i pełni niezmiernie istotną rolę jako źródło informacji dla stron, dla których motywy jakimi kierował się Sąd wydając zaskarżony wyrok mogą mieć zasadnicze znaczenie przy podejmowaniu decyzji w przedmiocie poddania go kontroli instancyjnej. Odzwierciedla ono przebieg rozumowania Sądu, proces myślowy, który doprowadził do rozstrzygnięć zwartych w wyroku. Podobnie jak rozumowanie Sądu, uzasadnienie musi być logiczne, pozbawione luk i sprzeczności. Stosownie do przepisów art. 424 § 1 kpk w zw. z art. 99a kpk uzasadnienie wyroku sporządza się na formularzu według wzoru i powinno zawierać zwięzłe wskazanie, jakie fakty sąd uznał za udowodnione lub nieudowodnione, na jakich w tej mierze oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych, wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku, a w przypadku wyroku skazującego także przytoczenie okoliczności, które Sąd miał na uwadze przy wymiarze kary. Uzasadnienie wyroku ma dać zwięzłą i logiczną odpowiedź na pytanie dlaczego taki właśnie a nie inny wyrok został wydany, przy czym jego prawidłowość podlega kontroli instancyjnej. Należy wskazać, że w przedmiotowej sprawie uzasadnienie zaskarżonego wyroku sporządzone na formularzu, czyni zadość wskazanym wyżej wymaganiom umożliwiającym prawidłową kontrolę odwoławczą, wbrew temu co starał się bez powodzenia wykazać pełnomocnik, ograniczając się jedynie do sformułowania tegoż zarzuty w części wstępnej apelacji, bez przytoczenia przekonującej argumentacji na jego poparcie. Co także istotne, nie budzi przy tym wątpliwości, że skoro uzasadnienie wyroku sporządzone jest po wydaniu wyroku, to oczywistym jest, że jego treść nie może mieć wpływu na treść zapadłego wcześniej wyroku (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 września 2017 r., IV KK 130/17, LEX nr 2382427, Prok.i Pr.-wkł. 2017/12/12). Ponadto, zgodnie z art. 455a k.p.k. nie jest możliwe uchylenie zaskarżonego apelacją wyroku sądu pierwszej instancji z tego powodu, że jego uzasadnienie nie spełnia wymogów określonych w art. 424 k.p.k., przy czym ponownie należy zaakcentować, że tego rodzaju uchybienia nie stwierdzono w poddanej kontroli sprawie.

Na zakończenie rozważań dotyczących zarzutów naruszenia przepisów postępowania, należy podkreślić, że tenże apelujący jednocześnie nie uprawdopodobnił wpływu podniesionych uchybień na treść zaskarżonego orzeczenia. Zaznaczyć należy, że wpływ obrazy przepisów postępowania na treść rozstrzygnięcia musi zostać uprawdopodobniony przez stronę, nie wystarczy zatem, jak to miało miejsce w niniejszej sprawie, niczym nie poparte stwierdzenie o wywarciu takiego wpływu. Na skarżącym ciąży bowiem obowiązek wykazania, że między uchybieniem a treścią orzeczenia może istnieć związek, a dokonuje się tego właśnie przez wskazanie na przemawiające za tym okoliczności konkretnego wypadku. Stąd zawarte w wywiedzionej apelacji pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej zarzuty m.in. natury procesowej, pozbawione przekonującej argumentacji i przytoczenia okoliczności świadczących o możliwości wpływu wskazanych uchybień na treść wyroku, nie mogą być uwzględnione.

Wniosek

o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec niestwierdzenia przez sąd odwoławczy zarzucanego w apelacji pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej naruszenia wskazanych w niej przepisów postępowania, a tym samym także i zarzucanej wadliwości poczynionych przez sąd I instancji ustaleń stanu faktycznego przemawiających za uznaniem, że przypisany M. O. czyn z art. 209 § 1 kk charakteryzuje się znikomym stopniem społecznej szkodliwości, a nie znacznym – brak było podstaw do uwzględnienia wniosku o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Lp.

Zarzut

2

Apelacja pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej K. W.

błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za jego podstawę, mające wpływ na treść rozstrzygnięcia, polegające na niesłusznym uznaniu, wbrew zebranemu w niniejszej sprawie materiałowi dowodowemu, iż:

- brak regulowania alimentów przez oskarżonego w okresie zarzutu nie było szczególnie uporczywe, celowe i spowodowane wyłącznie jego niechęcią;

- popełniony przez oskarżonego czyn charakteryzuje się znikoma społeczna szkodliwością.

Apelacja Prokuratora Rejonowego

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który mógł mieć wpływ na jego treść, polegający na wysnuciu z okoliczności zachowania oskarżonego, prawidłowo ustalonych przez Sąd, mylnego wniosku, że stopień społecznej szkodliwości czynu przypisanego M. O. jest znikomy, podczas gdy ustalone w sprawie okoliczności faktyczne, właściwie ocenione z perspektywy doświadczenia życiowego, prowadzą w tym względzie do przeciwnego wniosku, iż stopień ten był wyższy niż znikomy, co nie dawałoby podstawy do umorzenia postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Co się zaś tyczy wyeksponowanego w apelacjach pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej i prokuratora zarzutu opartego na podstawie odwoławczej określonej w art. 438 pkt 3 kpk, to Sąd Okręgowy podziela ugruntowany w orzecznictwie pogląd, że dla skuteczności zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, niezbędnym jest przedstawienie nie samej tylko polemiki z ustaleniami sądu wyrażonymi w uzasadnieniu orzeczenia, ale wykazanie konkretnych uchybień w ocenie materiału dowodowego, jakich dopuścił się tenże sąd w świetle zasad logicznego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego (vide wyrok SN z dnia 20.02.1975r, II KR 335/74, OSNPG 1975/9/84, wyrok SN z dnia 22.01.1975r, I KR 19/74, OSNKW 1975/5/58). Temu jednak zadaniu żaden ze skarżących nie sprostał.

Bardzo szeroka, przejrzysta i należycie umotywowana argumentacja Sądu Rejonowego zawarta w pisemnych motywach wyroku, a dotycząca m.in., możliwości finansowych M. O., jego stosunku wobec nałożonego na niego zobowiązania łożenia na utrzymania rodziny oraz stopnia społecznej szkodliwości przypisanego mu czynu, czyni całkowicie zbędnym i po części nieracjonalnym, przywoływanie w tym miejscu po raz wtóry tych wszystkich racji i dowodów, które legły u podstaw zaskarżonego rozstrzygnięcia, skoro Sąd Okręgowy w całości ją podzielił. Nie zachodzi zatem potrzeba ponownego przytaczania tych wszystkich dowodów i aspektów sprawy, które doprowadziły sąd meritii do wyprowadzenia wniosku m.in. w powyższym przedmiocie, a wystarczającym w tym zakresie będzie odesłanie do lektury uzasadnienia Sądu I instancji.

W tym miejscu poczynić należy uwagę, że tego rodzaju postąpienie sądu odwoławczego nie pozostaje w sprzeczności z art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Jak bowiem stwierdził Europejski Trybunał Praw Człowieka, z art. 6 Konwencji wynika ogólny obowiązek sporządzania uzasadnień wyroków przez sądu krajowe, jednakże nie może on być rozumiany jako wymóg dokładnego udzielania odpowiedzi na każdy argument stron, oddalając zatem apelację (czy kasację) sądy orzekające w przedmiocie środka zaskarżenia mogą po prostu powołać się na uzasadnienie wyroków sądów niższych instancji (por. sprawa Arnold G. Cornelis przeciwko Holandii, POESK Nr 1-2/2004).

Niemniej godzi się zauważyć, że to skarżący zebrany w sprawie obszerny materiał dowodowy potraktował w sposób nadzwyczaj selektywny, przytaczając oraz powołując się na te tylko fragmenty, które w ich mniemaniu miałyby wspierać zarzuty wniesionych apelacji.

Trzeba również dodać, że przepisy kodeksu postępowania karnego nie zawierają żadnych dyrektyw, które nakazywałyby określone ustosunkowanie się do konkretnych dowodów, jak również nie wprowadzają różnic co do wartości poszczególnych dowodów, tak więc Sąd realizując ustawowy postulat poczynienia ustaleń faktycznych, odpowiadających prawdzie, ma prawo uznać za wiarygodne wyjaśnienia oskarżonego lub zeznania świadków co do niektórych przedstawionych przez nich okoliczności i nie dać wiary co do innych okoliczności – pod warunkiem, że stanowisko Sądu w kwestii oceny zeznań bądź wyjaśnień zostanie należycie uzasadnione. Ustalenia faktyczne nie zawsze muszą bezpośrednio wynikać z konkretnych dowodów. Mogą one także zostać wyprowadzone z nieodpartej logiki sytuacji stwierdzonej konkretnymi dowodami, jeżeli owa sytuacja jest tego rodzaju, że stanowi oczywistą przesłankę, na podstawie której doświadczenie życiowe nasuwa jednoznaczny wniosek, iż dane okoliczności faktycznie wystąpiły.

W tym miejscu przypomnieć należy, że wybór wiarygodnych źródeł dowodowych jest prerogatywą sądu stykającego się bezpośrednio z dowodami i to w toku całej rozprawy głównej. Sąd pierwszej instancji, dokonując swobodnej oceny dowodów musi przedstawić tok swego rozumowania, który doprowadził go do dokonanego wyboru. Analiza tego właśnie toku rozumowania jest przedmiotem kontroli instancyjnej, bowiem sąd odwoławczy nie styka się z dowodami bezpośrednio, lecz swą działalność ogranicza do weryfikacji i racjonalności rozumowania sądu orzekającego, przedstawionego w zaskarżonym wyroku. Czyni to na podstawie argumentów przytoczonych w skardze apelacyjnej i wyłącznie w zakresie nią wyznaczonym. Krytyka odwoławcza, aby była skuteczna, musi wykazywać braki w zakresie logicznego rozumowania sądu orzekającego. Jeśli tego nie czyni, a ogranicza się do twierdzeń, że zdarzenia miały inny przebieg, to nie może być uwzględniona przez Sąd odwoławczy. Innymi słowy, zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku nie może sprowadzać się do samej tylko odmiennej oceny materiału dowodowego, lecz powinien polegać na wykazaniu jakich uchybień w świetle wskazań wiedzy oraz doświadczenia życiowego dopuścił się sąd w dokonanej przez siebie ocenie materiału dowodowego. Ponadto zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie może sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami Sądu, wyrażonymi w zaskarżonym wyroku, gdyż sama możliwość przeciwstawienia ustaleniom Sądu orzekającego, odmiennego poglądu w kwestii ustaleń faktycznych, opartego na innych dowodach od tych, na których oparł się Sąd pierwszej instancji, nie może prowadzić do wniosku o popełnieniu przez ten sąd błędu w ustaleniach faktycznych.

W niniejszej sprawie, sąd orzekający poczynił ustalenia m.in. odnośnie możliwości finansowych M. O., jego postawy wobec ciążącego na nim zobowiązania łożenia na utrzymanie rodziny w łącznej kwocie 1500 zł. miesięcznie oraz dokonał oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu przypisanego M. O. w oparciu o całokształt spójnego materiału dowodowego, zarówno dowodów osobowych, jak i w dokumentów, które prawidłowo zweryfikowane poprzez pryzmat logicznego myślenia i doświadczenia życiowego tworzą przekonywujący obraz zdarzenia.

Sąd odwoławczy w pełni podziela stanowisko Sądu meriti, że ujawnione i poddane wszechstronnej analizie dowody, dostarczyły niewątpliwie podstaw do przypisania M. O. czynu z art. 209 § 1 kk i zarazem ustalenia, że ujemna zawartość tegoż czynu była atypowo niska i nie przekroczyła poziomu znikomego stopnia społecznej szkodliwości, a tym samym nie zaistniały podstawy do traktowania tegoż czynu jako przestępstwa.

Ustosunkowując się w pierwszej kolejności do argumentów, wyeksponowanych w apelacji pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej zdecydowanie należy zaoponować wynikającej z nich tezie, że sąd meriti nietrafnie przyjął za podstawę istotnych ustaleń w sprawie także wyjaśnienia M. O. i zeznania jego matki H. O. w zakresie dotyczącym możliwości finansowych zobowiązanego, a które to depozycje w tym zakresie – zdaniem tegoż skarżącego – nie posiadają przymiotu wiarygodnych „z uwagi na ich niekonsekwencje, wewnętrzne sprzeczności, oraz, z uwagi na ich sprzeczność i wzajemne wykluczające się z zeznaniami pokrzywdzonej”.

Odpierając tak sformułowany zarzut, należy w pierwszej kolejności stwierdzić, że - wbrew wywodom apelującego - Sąd I instancji dokonał prawidłowej oceny całokształtu, złożonych na poszczególnych etapach postępowania, wyjaśnień M. O. oraz zeznań świadków H. O. i K. W., a także nieosobowego materiału w postaci dokumentów, zasadnie uznając je za wiarygodne, a tym samym prawidłowo ustalił stan faktyczny przemawiający za sprawstwem M. O. w zakresie przypisanego mu czynu oraz dokonał trafnej oceny stopnia jego społecznej szkodliwości jako znikomego. Wbrew stanowisku skarżącego, Sąd Rejonowy przyznając walor wiarygodności także wyjaśnieniom M. O. i zeznaniom H. O., decyzje tę poprzedził wnikliwą i skrupulatną analizą całokształtu powyższych dowodów w powiązaniu z zeznaniami K. W. jak i nieosobowym materiałem zgromadzonym w aktach sprawy, czemu dał wyraz w pisemnych motywach wyroku. Analizę tę przeprowadził w sposób wolny od uproszczeń i z zachowaniem obiektywizmu. Godzi się zaznaczyć, że Sąd I instancji trafnie przyjął za podstawę istotnych ustaleń w sprawie również wyjaśnienia M. O. i zeznania H. O., które to depozycje w zakresie możliwości finansowych zobowiązanego, starał się, bez powodzenia, podważyć w swej apelacji skarżący.

Twierdzenia apelującego pełnomocnika co do bezzasadnego przypisania cechy wiarygodności także wyjaśnieniom M. O. i zeznaniom H. O., są bezprzedmiotowe i w istocie stanowią jedynie polemikę ze słusznymi ustaleniami sądu I instancji. Sąd Rejonowy w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia wskazał te wszystkie okoliczności, które przemawiają za uznaniem tych dowodów za wiarygodne i argumentację tę Sąd Okręgowy w pełni podzielił. Nie zachodni zatem potrzeba ponownego przytaczania tych wszystkich racji i aspektów sprawy, które doprowadziły sąd meritii do dokonania pozytywnej oceny powyższych dowodów, a wystarczającym w tym zakresie będzie odesłanie do lektury uzasadnienia Sądu I instancji.

Niemniej godzi wskazać, że - wbrew wyrażonym przez apelującego zastrzeżeniom - wyjaśnienia M. O. i zeznania H. O. także w części odnoszącej się sytuacji finansowej zobowiązanego są konsekwentne, wewnętrznie niesprzeczne i wzajemnie spójne. Zarówno M. O. jak i jego matka H. O. na wszystkich etapach postępowania niezmiennie podawali, że M. O. w okresie objętym zarzutem nie płacił miesięcznych rat w pełnej wysokości, tj. dokonywał wpłat w kwotach ok. 500 zł. – 1000 zł. miesięcznie, zamiast zasądzonych przez sąd 1500 zł. miesięcznie albowiem nie było go stać na wywiązanie się w całości z tegoż zobowiązania. Oboje konsekwentnie wskazywali, że z osiąganego wynagrodzenia za pracę (1200 – 1300 funtów miesięcznie) M. O. ponosił m.in. koszty własnego utrzymania, mieszkania, eksploatacji samochodu niezbędnego do dojazdów do zakładu pracy, podróży do Polski celem spotykań z synem, a także spłacał sam w całości miesięczne raty kredytu hipotecznego za, należący do wspólności majątkowej, dom w kwocie 430 funtów miesięcznie. Oczywistym jest zarazem, że każdy przeciętny, dorosły i usamodzielniony człowiek ponosi wydatki niezbędne dla utrzymania i normalnego funkcjonowania (w tym mieszkanie, media, wyżywienie, odzież, środki higieny, chemia domowa, dojazd do pracy itd.). W świetle jednolitych i spójnych dyspozycji M. O. i H. O., jako całkowicie nieuprawniony należy zatem potraktować sformułowany w apelacji pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej zarzut, iż dowody te są niekonsekwencje i wewnętrzne sprzeczce, a tym samym sąd meriti miał dokonać dowolnej ich oceny z naruszeniem dyrektywy postępowania określonej w art. 7 kpk. Skarżący, ograniczając się do skonstruowania tegoż zarzutu w części wstępnej apelacji, nie przytoczył w pisemnym uzasadnieniu wywiedzionego środka odwoławczego ani jednego argumentu na jego poparcie i nie wyjaśnił w czym dopatruje owej niekonsekwencji i wewnętrznej sprzeczności m.in. w zeznaniach H. O..

Nie powidła się także podjęta przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej próba podważenia pozytywnej oceny wyjaśnień M. O. i zeznań H. O. poprzez zestawienie tychże dowodów z zenanami K. W.. Pokrzywdzona, m.in. w całym okresie objętym zarzutem nie prowadziła już z mężem wspólnego gospodarstwa domowego, mieszkała z dzieckiem w Polsce, zaś M. O. w I.z nową partnerką, tak więc nie posiadała ona szczegółowej wiedzy w zakresie jego aktualnej sytuacji majątkowej i wydatków, a swoje wnioski co do jego możliwości finansowych formułowała także na podstawie obserwacji jego aktywności na portalach społecznościowych (w oparciu o zamieszczone przez niego wpisy co do planu zakupu innego auta, zamieszczone zdjęcia z wycieczki z nową partnerką). W tym miejscu należy zauważyć, że z przedłożonych do akt wydruków wynika, że M. O. przeglądał oferty sprzedaży aut marki A.ale interesowały go pojazdy używane i wieloletnie (rocznik do 2011). Ponadto typowym jest, że sprzedaje się dotychczas posiadany samochód i kupuje inny, dokładając jedynie różnicę z obu transakcji. Nie można też wykluczyć, że M. O. planował zaciągnąć na ten cel pożyczkę, a które to obciążenie wymienił w piśmie procesowym z dnia 25 listopada 2019r. (200 funtów tytułem spłaty pożyczki), następnie przytoczonym przez apelującego.

Dodać należy, że M. O. w toku postępowania podkreślał, iż samochód jest mu niezbędny do dojazdów do pracy (dojazd zajmuje mu 40 minut), a w tym rejonie nie ma dogodnej komunikacji publicznej, co potwierdziła sama oskarżycielka posiłkowa w swoich zeznaniach (woziła dziecko do przedszkola taksówką). O wadliwości dokonanej przez sąd meriti oceny wyjaśnień M. O. nie świadczą także, tak bardzo akcentowane przez apelującego, rozbieżności co do sumy wydatków, wskazanych przez zobowiązanego w pismach procesowych z dnia 14.09.2018r i z dnia 25.11.2019r. Analiza obu tych spisów kosztów utrzymania i obciążeń, nakazuje stwierdzić, że różnica podawanych łącznych kwot wydatków wynika z tego, że M. O. w piśmie z dnia 25.11.2019r. doprecyzował koszty swojego utrzymania. W piśmie z dnia 25.11.2019r. dodał bowiem, nieuwzględnione we wcześniejszym dokumencie, wydatki m.in. na: chemię domową, środki higieny, ubezpieczenie samochodu, paliwo, podatek drogowy, koszty pobytu u rodziców w Polsce, koszty wyjazdów i kontaktów z synem, a które niezaprzeczalnie ponosił. Wbrew wyrażonym przez apelującego zastrzeżeniom, nierzetelności złożonych. przez M. O. w piśmie z dnia 25.11.2019r oświadczeń co do jego sytuacji finansowej, nie dowodzi także podnoszona w apelacji okoliczność, że łączna kwota jego wydatków po doliczeniu deklarowanych alimentów w kwocie 200 funtów (łącznie 1652) przekracza jego dochody z wynagrodzenia (1300 funtów miesięcznie). Skarżący całkowicie bowiem pominął fakt, że w dalszej części tegoż pisma procesowego, M. O. wskazał, że różnicę w dochodach i wydatkach pokrywa z pożyczek zaciągniętych od partnerki. W tymże samym piśmie zaznaczył zarazem, że ponosi połowę opłaty za czynsz – 300 funtów miesięcznie.

Nie przekonuje także stanowisko apelującego, iż „(…) fakt uiszczanie alimentów bez z zwłoki i w zasądzonej wysokości od dnia 29.06.2020. (data postanowienia zmieniającego) świadczy przede wszystkim o możliwości ich uiszczania także przed zmianą, która nastąpiła półtora roku po wydaniu pierwotnego zabezpieczeniu Z przedłożonych przez oskarżonego dokumentów w postępowaniu o rozwód nie wynika przecież żadna zmiana jego możliwości finansowych”. Uszło bowiem uwadze pełnomocnika, że postanowieniem z dnia 29 czerwca 2020r. sąd zmienił wcześniejsze rozstrzygnięcie obniżając zasądzoną kwotę do 1100 zł. miesięcznie, a M. O. wpłacał właśnie taką zbliżoną sumę, tj. ok. 1000 zł. miesięcznie w okresie poprzedzającym tę zmianę tj. przez osiem miesięcy objętych zarzutem. M. O. uiszczał zatem terminowo i w pełnej wysokości obniżoną przez sąd tytułem alimentów kwotę odpadającą sumie miesięcznym wpłat dokonywanych już wcześniej. Z prawidłowo ustalonego przez sąd orzekający stanu faktycznego wynika też, że znacznym obciążeniem finansowym dla M. O. była koniczność opłacania m.in. rat kredytowych za dom, stanowiący wspólność majątkową (430 funtów miesięcznie, przy dochodach 1200 – 1300 funtów miesięcznie), które uiszczał w całości sam od momentu wyjazdu oskarżycielki posiłkowej z I., tj. od lipca 2019r. do momentu sprzedaży nieruchomości , przy czym strony dokonały zgodnie podziału majątku, w tym sumy uzyskanej ze sprzedaży domu po spłaceniu kredytu i innych należności.

Reasumując wbrew podniesionym przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej zarzutom, dokonana przez sąd orzekający analiza wyjaśnień M. O. i H. O. i poczynione także na ich podstawie ustalenia m.in. odnośnie ograniczonych możliwości finansowych zobowiązanego – nie są obarczone żadną wadą.

Apelacje pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej K. W. i prokuratora także w części skierowanej przeciwko poczynionym przez sąd orzekający ustaleniom w zakresie oceny stopnia społecznej szkodliwości przypisanego M. O. czynu z art. 209 § 1 kk – jako niezasadne nie zasługiwały na uwzględnienie. Licznie lecz całkowicie wybiórczo przytoczone w nich argumenty dla poparcia prezentowanego stanowiska, mające uzasadniać wadliwość poczynionych ustaleń w sprawie odnoszących się do stopnia społecznej szkodliwości przypisanego M. O. czynu i stopnia jego zawinienia - były całkowicie chybione i stąd nie mogły się ostać w świetle zebranych w sprawie dowodów.

Odnosząc się do tegoż zasadniczego zarzutu, zawartego zarówno w apelacji pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej, jak i w apelacji prokuratora, opartego na podstawie odwoławczej określonej w art. 438 pkt 3 kpk wskazać przede wszystkim należy, że uzasadnienie zaskarżonego wyroku, w tym także w części zawierającej ocenę stopnia winy i stopnia społecznej szkodliwości czynu przypisanego M. O. choć zwięzłe, czyni zadość określonym w art. 424 kpk wymaganiom i z tego względu prawidłowa kontrola odwoławcza była możliwa. Sąd I instancji poświecił stosowną część pisemnych motywów wyroku przybliżeniu stronom znamion podmiotowych i przedmiotowych czynu przypisanego sprawcy oraz dokonał zarówno oceny stopnia winy oraz stopnia społecznej szkodliwości jego czynu, jak i wykładni zastosowanych przepisów ustawy karnej, w tym art. 209 § 1 kk, art. 1 § 2 kk i art. 115 § 2 kk. Wykazał jednoznacznie, że M. O. swoim zachowaniem polegającym na uchylaniu się od płacenia rat alimentacyjnych w kwocie 1500 zł. na rzecz syna O. O. (1), reprezentowanego przez matkę K. W. (poprzednie nazwisko O.) i na rzecz K. W. (poprzednie nazwisko O.), będąc do tego zobowiązanym na mocy postanowienia z dnia 31 sierpnia 2018r., wydanego przez Sąd Okręgowy w E. w sprawie o sygn.. akt (...), przy czym łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej trzech świadczeń okresowych – wyczerpał znamiona czynu z art. 209 § 1 kk., ale ustalił zarazem, że ujemna zawartość tegoż czynu była atypowo niska i nie przekroczyła poziomu znikomego stopnia społecznej szkodliwości, a tym samym nie zaistniały podstawy do traktowania tegoż czynu jako przestępstwa.

Sąd Rejonowy – wbrew temu co utrzymują pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej i prokurator - przywołał konkretne i trafne okoliczności ujawnione w sprawie, które uprawniały go do poczynienia ustalenia, że przypisany M. O. czyn charakteryzuje się znikomym stopniem społecznej szkodliwości. Jak wynika z treści uzasadnienia wyroku, za podstawę ustalenia znikomego stopnia społecznej szkodliwości czynu przypisanego M. O. posłużyły sądowi meriti przede wszystkim wartościujące tenże stopień kryteria, o którym mowa w art. 115 § 2 kk.

W tym miejscu należy przypomnieć, że przepis art. 1 § 2 kk zawiera rozwiązanie przyjmujące brak przestępności czynu zabronionego w razie znikomego stopnia społecznej szkodliwości. Według przyjętego przez Kodeks karny założenia, sędzia oceniając czyn sprawcy nie może poprzestać na stwierdzeniu, że czyn ten realizuje wszystkie znamiona typu czynu zabronionego i przejść od razu do ustalania winy, ale musi także zbadać, czy czyn ten nie zawiera atypowo niskiej społecznej ujemności, czy nie jest społecznie szkodliwy w stopniu nieznacznym lub znikomym. Ustalenie stopnia społecznej szkodliwości czynu konieczne jest w każdym przypadku badania odpowiedzialności karnej. Wyższy niż znikomy stopień społecznej szkodliwości czynu przesądza o karygodności czynu zabronionego i stanowi warunek przypisania sprawcy przestępstwa (art. 1 § 2 kk). Brak znacznego stopnia społecznej szkodliwości czynu stanowi warunek umorzenia postępowania na zasadzie art. 17 § 1 pkt. 3 kpk, zastosowania warunkowego umorzenia postępowania (art. 66 § 1 kk) albo odstąpienia od wymierzenia kary w warunkach określonych w art. 59 kk. Stopień społecznej szkodliwości czynu sąd winien uwzględniać przy wymiarze kary (art. 53 § 1 kk). W związku z występującymi trudnościami określenia jednoznacznych wyznaczników stopnia społecznej szkodliwości czynu ustawodawca wprowadził do kodeksu karnego katalog okoliczności, które sąd winien brać pod uwagę przy jego miarkowaniu. Zgodnie z art. 115 § 2 kk okolicznościami tymi są: rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkód, sposób i okoliczności popełnienia czynu, waga naruszonych przez sprawcę obowiązków, postać zamiaru, motywacja sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia. Należy zwrócić szczególną uwagę, że wszystkie z wymienionych w cytowanym przepisie okoliczności związane są z czynem, z jego stroną przedmiotową i podmiotową (postać zamiaru, motywacja, okoliczności czynu). Nie wpływają natomiast na stopień społecznej szkodliwości czynu okoliczności dotyczące sprawcy, charakteryzujące jego dotychczasowy tryb życia, warunki osobiste, właściwości, karalność, opinie o sprawcy. Okoliczności te są istotne przy doborze odpowiednich środków reakcji karnoprawnej oraz przy ustalaniu czy wystąpiła tzw. pozytywna prognoza kryminologiczna, wyrażająca się w opartym na ocenie właściwości i warunków osobistych sprawcy oraz jego dotychczasowym sposobie życia przypuszczeniu, że sprawca pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. Nie mogą one jednak w szczególności decydować o tym, czy czyn realizujący znamiona typu czynu zabronionego jest przestępstwem, czy nie. Ustalenie tego może nastąpić wyłącznie na podstawie oceny samego czynu, a nie na podstawie oceny jego sprawcy poprzez pryzmat jego wcześniejszych zachowań. Wyłącznie cechy indywidualne czynu, konkretyzujące wymienione w przywołanym przepisie okoliczności decydują o stopniu społecznej szkodliwości czynu i tylko przy atypowym wystąpieniu okoliczności zmniejszających społeczną szkodliwość mogą spowodować, że osiągnie ona stopień znikomy lub nieznaczny wyłączający karygodność czynu. O znikomym lub nieznacznym stopniu społecznej szkodliwości czynu może decydować, np. łączne wystąpienie mniejszej wartości zaatakowanego dobra, mała szkoda wyrządzona dobru prawnemu, nieduży zakres ujemnych następstw, możliwość naprawienia szkody, sposób zachowania się sprawcy nie zasługujący na szczególne potępienie, sytuacja motywacyjna utrudniająca sprawcy podjęcie właściwiej decyzji. Wyłączenie w myśl art. 1 § 2 kk karygodności czynu dotyczy konkretnego, zindywidualizowanego czynu i nie jest również uzależnione od wysokości ustawowego zagrożenia związanego z typem czynu zabronionego. Im jednak niższe ustawowe zagrożenie, tym większa szansa, że czyn realizujący znamiona typu czynu zabronionego, z którym takie zagrożenie jest związane, będzie wykazywał znikomy stopień społecznej szkodliwości.

Reasumując, istota instytucji umorzenia postępowania z uwagi na znikomość społecznej szkodliwości cznu polega na tym, by w sprawach drobniejszej natury i przy pozytywnej charakterystyce sprawcy nie doprowadzać do skazania za popełniony czyn,. Stanowi jednak jakby milczące uznanie faktu popełnienia czynu.

Odnosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy skonstatować, że sąd meriti zasadnie przyjął, iż całokształt cech indywidualizujących przypisany M. O. czyn powoduje, że jego ujemna wartość jest, z punktu widzenia założonego przez ustawodawcę stopnia społecznej szkodliwości, nietypowa w ujęciu art. 1 § 2 kk. Jak wynika z treści uzasadnienia wyroku, za podstawę ustalenia znikomego stopnia społecznej szkodliwości czynu przypisanego M. O. posłużyły sądowi meriti przede wszystkim wartościujące tenże stopień kryteria, o którym mowa w art. 115 § 2 kk. Sąd Rejonowy w tym aspekcie prawidłowo zaakcentował m.in.:

⚫

rodzaj i charakter naruszonego dobra,

⚫

wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków,

⚫

zakres ujemnych następstw czynu - M. O. przez cały okres wskazany, w opisie przypisanego mu czynu, tj. od września 2019r do 6 marca 2020r. każdego miesiąca dokonywał jednak wpłat tytułem kosztów utrzymania rodziny w kwotach od ok. 500 zł. do ok. 1000 zł., będąc zobowiązanym do płacenia miesięcznych rat w kwotach po 1500 zł., zaś uprawnieni do alimentacji, tj. małoletni syn i ówczesna żona nie byli narażeni na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, o czym jednoznacznie świadczy przyjęta kwalifikacja prawna czynu z § 1 art. 209 kk, a nie w postaci kwalifikowanej z § 1a art. 209 kk, a której to zaproponowanej w akcie oskarżenia przez prokuratora i zaakceptowanej przez sąd meriti w zaskarżonym wyroku subsumcji prawnej nie kwestował apelujący pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej,

⚫

podjęcie przez niego w późniejszym okresie skutecznych działań celem wywiązywania się z obowiązku alimentacyjnego w pełnym zakresie (od sierpnia 2020r. do chwili obecnej), przy czym kwota zadłużenia wynosi ponad 20.000 zł.,

⚫

podjęcie przez niego starań celem spłaty zadłużenia (niezależnie od toczącego się postępowania egzekucyjnego M. O. dokonuje sukcesywnych wpłat od 100 do 250 zł. tytułem zaległości),

⚫

sposób i okoliczności popełnienia czynu - M. O. dokonywał comiesięcznych wpłat, jednakże w niepełnej kwocie, ale jednocześnie przez cały czas utrzymywał kontakt z synem zarówno osobisty, przyjeżdżając do kraju co kilka tygodni (w czasie widzeń określonych przez sąd), jak i telefoniczny i przez skype (co tydzień dzwonił do syna lub rozmawiał z nim przez skype), w czasie osobistych spotkań z dzieckiem spędzał z nim aktywnie czas, zapewniał wyżywienie i atrakcje, obdarowywał prezentami (zabawki, ubrania), podejmował osobiste starania w opiece nad dzieckiem itd.); utrzymywał więź emocjonalną z synem; ponadto pamiętał o urodzinach syna i świętach, kontaktując się z nim i przysyłając upominki; wszystkie te okoliczności potwierdziła w zeznaniach oskarżycielka posiłkowa;

⚫

sposób zachowania się sprawcy nie zasługujący na szczególne potępienie, postać zamiaru i sytuacja motywacyjna utrudniająca sprawcy podjęcie właściwiej decyzji – jak prawidłowo ustalił sąd orzekający w okresie objętym zarzutem M. O. dokonywał comiesięcznych wpłat zasądzonych przez sąd na poczet zaspakajania potrzeb rodziny, jednakże nie w pełnym zakresie, przy czym jego możliwości finansowe były ograniczone, co wynikało głównie z konieczności opłacania m.in. rat kredytowanych za dom, stanowiący wspólność majątkową (430 funtów miesięcznie, przy dochodach 1200 – 1300 funtów miesięcznie), które uiszczał w całości sam od momentu wyjazdu oskarżycielki posiłkowej z I., tj. od lipca 2019r. do momentu sprzedaży nieruchomości, przy czym strony dokonały zgodnie podziału majątku, w tym sumy uzyskanej ze sprzedaży domu po spłaceniu kredytu i innych należności.

Reasumując należy stwierdzić, że Sąd I instancji powołując się na powyższe aspekty sprawy tym samym uwzględnił niezbędne kwantyfikatory stopnia społecznej szkodliwości czynu, tj. m.in. okoliczności popełnienia czynu oraz motywację sprawcy i nadał im stosowną wagę, respektując tym samym dyrektywę postępowania zawartą w art. 115 § 2 kk. Sąd orzekające zasadnie także przyjął, iż zachowanie M. O. polegające na uchylaniu się od płacenia rat alimentacyjnych w pełnej wysokości, nie było – wbrew podniesionym w apelacjach zarzutom – nacechowane szczególnie złą wolą, uporczywe i spowodowane wyłącznie niechęcią.

W konsekwencji skoro ujemna zawartość czynu, którego dopuścił się M. O. była atypowo niska i osiągała poziom znikomego stopnia społecznej szkodliwości, to nie zaistniały podstawy do traktowania tegoż czynu jako przestępstwa.

Nie powiodła się także podjęta przez prokuratora próba podważenia trafność zaskarżonego rozstrzygnięcia poprzez odwołanie się do takich aspektów sprawy jak: ustalona przez Sąd Okręgowy w E. w sprawie o sygn.. akt (...) wysokość zabezpieczenia jako odpadająca możliwościom finansowym M. O., okres niealimentacji oraz to, że czyn przypisany M. O. godził w dobra dwóch osób, tj. syna i ówczesnej żony. Odnośnie pierwszej z tych kwestii, zaznaczyć należy, że z pisemnego uzasadnienia postanowienia z dnia 31 sierpnia 20218r. sygn.. akt (...) jednoznacznie wynika, że udzielając zabezpieczenia w kwocie 1500 zł. tytułem zaspokojenia potrzeb rodziny, sąd dysponował tylko i wyłącznie zawartym w pozwie o rozwód oświadczeniem powódki co do wysokości zarobków osiąganych przez M. O. (jak podała powódka zarabiał on 1300 funtów miesięcznie) i zaznaczył jednocześnie, że „(...) Sąd nie ma wystarczającej wiedzy dotyczącej wysokości i źródła zatrudnienia oraz kosztów jego utrzymania w I. (…)”. Sąd Apelacyjny w Gdańsku nie uwzględniając zażalenia pozwanego, zakwestionował jedynie zasadności wskazanych w środku odwoławczym wydatków pozwanego na mieszkanie zajmowane wspólnie z partnerką i zaznaczył, że wszystkie okoliczności podnoszone przez strony „(…) będą przedmiotem badania przez Sąd Okręgowy na późniejszym etapie postępowania i zostaną uwzględnione w wyroku kończącym postępowanie, natomiast dla niniejszego rozstrzygnięcia tymczasowego przyjąć należy, że łożenie przez pozwanego tytułem zabezpieczenia kwoty 1.500 zł jest uzasadnione i brak jest obecnie podstaw do zmian w tym zakresie(…)”. Co istotne, K. W. żądając udzielenia zabezpieczenia oceniała możliwość finansowego M. O. jako znacznie wyższe domagając zasądzenia kwoty 2000 zł. które to żądanie nawet na tym wstępnym etapie postępowania o rozwód sąd uznał za wygórowane. Co do drugiego argumentu apelacji prokuratora, godzi się uściślić, że okres uchylania się od płacenia rat alimentacyjnych nie wynosił prawie dwóch lat, ale 1 rok i 7 miesięcy, a ponadto M. O. przez cały ten czas dokonywał comiesięcznych wpłat, przy czym nie w pełnej wysokości, tj. w kwotach od 500 zł do 1000 zł., zamiast zasądzonych 1500 zł. miesięcznie. W ostatniej kwestii należy zauważyć, że Sąd meriti w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wprawdzie nie wyeksponował, iż zasądzona przez sąd cywilny kwota 1500 zł. miesięcznie tytułem zabezpieczenia dotyczyła zaspokojenia potrzeb rodziny, tj. nie tylko syna ale i ówczesnej żony, tym niemniej swoje rozważania odnosił do łącznej kwoty tegoż zobowiązania w kontekście m.in. możliwości finansowych sprawy, jego motywacji, stopnia zawinienia oraz skali nierealizowania przez niego tegoż świadczenia i ujemnych następstw tegoż czynu. Co się zaś tyczy podejmowanych przez M. O. osobistych starań o wychowanie i utrzymanie syna (w rozumieniu art. 135 § 2 kro), to należy zgodzić się jedynie z apelującymi prokuratorem i pełnomocnikiem oskarżycielki posiłkowej, że działania te nie zwalniają sprawcy z obowiązku płacenia rat alimentacyjnych, ale niewątpliwie okoliczności te nakazują pozytywnie ocenić jego postawę i stosunek do obowiązków wobec małoletniego dziecka, dla którego opieka, troska i zainteresowanie ze strony niezamieszkującego wspólnie rodzica ma niewymierne znaczenie. Okoliczność tego rodzaju – jak to zasadnie przyjął sąd orzekający – ma zatem istotny wpływ na ocenę stopnia społecznej szkodliwości przypisanego M. O. czynu z art. 209 § 1 kk. Tym samym, sąd odwoławczy nie podzielił stanowiska pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej dyskredytującego znaczenie, noata bene ustalonych przez sąd, osobistych kontaktów M. O. z synem, tym bardziej, że także co tydzień dzwoni on do dziecka lub łączy się z nim przez skype, a którą to okoliczność całkowicie pominął tenże skarżący.

Reasumując, sąd odwoławczy nie zgodził się z argumentami przytoczonymi zarówno przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej jak i przez prokuratora w wywiedzionych przez nich apelacjach dla poparcia stanowiska, że przypisany oskarżonemu czyn cechuje znaczny stopień społecznej szkodliwości. Z przedstawionych względów, do wzruszenia zaskarżonego wyroku nie mogły doprowadzić także zgłoszone przez oskarżycielkę posiłkową w piśnie procesowym z dnia 15 lutego 2023r (k. 626 – 628) podobne zastrzeżenia odnośnie prawidłowości poczynionych przez sąd orzekający ustaleń co do sytuacji finansowej i majątkowej M. O. oraz dokonanej oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu mu przypisanego.

Z kolei podniesione nadto w powyższym piśmie oskarżycielki posiłkowej oraz w apelacji jej pełnomocnika okoliczności obrazujące wzajemne osobiste relacje pomiędzy stronami we wcześniejszym okresie i przyczyny rozpadu wspólnego pożycia, nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy o czyn z art. 209 § 1 kk, a były one przedmiotem postępowania o rozwód. Podobnie kwestia sposobu wywiązywania przez M. O. z obowiązku łożenia na utrzymanie rodziny w poprzedzającym zarzut okresie, tj. w czasie zamieszkiwania stron w I. nie była przedmiotem badania i ustaleń sądu w poddanej kontroli sprawie jako pozostająca poza granicami oskarżenia.

Skarżący nie wykazali zatem żadnych konkretnych uchybień w ocenie materiału dowodowego jakich miał, ich zdaniem, dopuścić się Sąd Rejonowy, a podniesione przez nich zarzuty sprowadzają się wyłącznie do polemiki z prawidłowymi ustaleniami sądu meriti, wyrażonymi w uzasadnieniu orzeczenia.

Sąd Rejonowy nie dopuścił się ani obrazy przepisów postępowania, ani w konsekwencji błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, zaś kontrola odwoławcza uzasadnia stwierdzenie, że zaskarżony wyrok znajduje pełne oparcie w prawidłowo dokonanej ocenie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego oraz ujawnionego w postępowaniu i brak jest podstaw do zdyskwalifikowania zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na mocy art. 437 § 1 kpk, uznając obie apelacje oskarżycieli za nieuprawnione, utrzymał w mocy zaskarżony wyrok jako w pełni słuszny i trafny.

Wniosek

o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec niestwierdzenia przez sąd odwoławczy zarzucanej w apelacjach pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej i prokuratora wadliwości poczynionych przez sąd I instancji ustaleń stanu faktycznego przemawiających za uznaniem, że przypisany M. O. czyn z art. 209 § 1 kk charakteryzuje się znikomym stopniem społecznej szkodliwości, a nie znacznym – brak było podstaw do uwzględnienia wniosku o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.1. 

Przedmiot utrzymania w mocy

Cały wyrok Sądu Rejonowego w Elblągu z dnia 03 października 2022r. sygn. akt VIII K 1151/21

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

W świetle wymowy całokształtu ujawnionych dowodów i okoliczności, prawidłowo ocenionych przez sąd I instancji oraz wobec braku podstaw do uwzględnienia podniesionych zarzutów i wniosków zawartych w apelacjach pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej i prokuratora - Sąd Okręgowy na mocy art. 437 § 1 kpk, utrzymał w mocy zaskarżony wyrok, jako w pełni słuszny i trafny.

Powody utrzymania w mocy zaskarżonego wyroku zostały szczegółowo przedstawione w sekcji 3 niniejszego uzasadnienia, tj. w części poświęconej nieuwzględnionym zarzutom.

Nie stwierdzając zatem w zaskarżonym wyroku zarzucanych mu uchybień, a tym samym uznając obie wywiedzione apelacje za nieuprawnione, Sąd Okręgowy na mocy art. 437 § 1 kpk, utrzymał orzeczenie w mocy, jako w pełni słuszne i trafne.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot i zakres zmiany

.

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Sąd odwoławczy, na mocy art. 636 § 2 kpk w zw. z art. 633 kpk w zw. art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżycielkę posiłkową K. W. w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze związanych z wniesioną na jej rzecz apelacją – jako pokrzywdzoną - na zasadzie słuszności, zaś kosztami procesu związanymi z apelacją prokuratora na podstawie art. 636 § 2 kpk w zw. z art. 633 kpk w zw. art. 632 pkt 2 kpk obciążył Skarb Państwa.

7.  PODPIS