Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Elblągu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lipca 2022 r.

Sąd Okręgowy w Elblągu VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodnicząca: sędzia Natalia Burandt

Protokolant: sekr. sąd. Joanna Deręgowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 lipca 2022 r.

sprawy A. N.

s. A. i I., ur. (...) w m. D.

obwinionego o czyn z art. 120 ust 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy i in.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę obwinionego

od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Iławie

z dnia 13 kwietnia 2022 r., sygn. akt II W 490/20

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Rejonowemu w Iławie do ponownego rozpoznania.

Sygn. akt VI Ka 268/22

UZASADNIENIE

A. N. został obwiniony o to, że:

1.  Będąc właścicielem podmiotu gospodarczego (...) A. N. prowadził agencję zatrudnienia świadcząc usługi w zakresie pośrednictwa pracy bez wymaganego wpisu do rejestru agencji zatrudnienia, w ten sposób, że w okresie od dnia 03.06.2019r. do dnia 04.06.2020r. zatrudnił ośmiu cudzoziemców, a następnie skierował ich do wykonywania pracy w podmiocie gospodarczym (...) B. D. w m. L., pow. (...), województwo (...),

- tj. o czyn z art. 121 ust 1 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;

2.  Będąc właścicielem podmiotu gospodarczego (...) A. N. w okresie od dnia 13.09.2019r. do dnia 26.09.2019r. w miejscowości L., pow. (...), województwo (...), powierzył nielegalne wykonywanie pracy obywatelowi M.: I. L., ur. (...), nie zawierając z cudzoziemcem umowy o pracę albo umowy cywilnoprawnej o wymaganej formie,

- tj. o czyn z art. 120 ust 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;

3.  Będąc właścicielem podmiotu gospodarczego (...) A. N. w okresie od dnia 24.01.2020r. do dnia 21.02.2020r. w miejscowości L., pow. (...), województwo (...), powierzył nielegalne wykonywanie pracy obywatelowi M.: I. M., ur. (...), nie zawierając z cudzoziemcem umowy o pracę albo umowy cywilnoprawnej w wymaganej formie,

- tj. o czyn z art. 120 ust 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;

4.  Będąc właścicielem podmiotu gospodarczego (...) A. N. w okresie od dnia 13.09.2019r. do dnia 26.09.2019r. w miejscowości L., pow. (...), województwo (...), powierzył nielegalne wykonywanie pracy obywatelowi M.: V. B., ur. (...), nie zawierając z cudzoziemcem umowy o pracę albo umowy cywilnoprawnej w wymaganej formie,

- tj. o czyn z art. 120 ust 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Wyrokiem zaocznym z dnia 13 kwietnia 2022 roku o sygn. akt II W 490/20: Sąd Rejonowy w Iławie:

I.  obwinionego A. N. uznał za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów, kwalifikując czyn zarzucony mu w pkt 1 jako wykroczenie z art. 121 ust 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach runku pracy (Dz.U. z 2020r., poz. 1409, t.j. dalej: u.p.z.), zaś czyny zarzucane mu w punktach 2-4 jako wykroczenia z art. 120 ust 1 u.p.z. i za to wszystko, na podstawie art. 121 ust 1 pkt 1 u.p.z. w zw z art. 9 § 2 k.w. wymierzył mu karę grzywny w kwocie 5.000 złotych;

II.  w całości zwolnił obwinionego od ponoszenia kosztów sądowych.

Od powyższego wyroku zaocznego apelację wywiódł obrońca obwinionego A. N. zaskarżając go w całości.

Skarżący przedmiotowemu orzeczeniu zarzucił:

I.  rażące naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść wydanego wyroku, tj. przepisu art. 71 § 4 k.p.s.w. polegające na nieprawidłowym prowadzeniu rozprawy w trybie zaocznym i w konsekwencji nieprawidłowym wydaniu wyroku zaocznego, podczas gdy obwiniony usprawiedliwił swoją nieobecność na rozprawie oraz wyrażał zamiar złożenia w niniejszej sprawie szczegółowych wyjaśnień, które to uchybienie doprowadziło w konsekwencji do naruszenia prawa obwinionego do obrony oraz prawa do złożenia przez niego wyjaśnień, tj. przepisów art. 4 § 1 k.p.s.w. oraz art. 175 § 1 k.p.k. w zw z art. 20 § 3 k.p.s.w.;

II.  błąd w ustaleniach faktycznych, który miał wpływ na treść zaskarżonego wyroku, tj. błędne ustalenie, że to obwiniony powierzył wykonywanie pracy obywatelom państw zagranicznych, podczas gdy to wyłącznie pracownik obwinionego – kadrowa i księgowa J. A. – zajmowała się wszelkimi sprawami związanymi z zatrudnieniem obcokrajowców, w tym powierzeniem im pracy, dopuszczeniem ich do pracy, zaś obwiniony powierzając ogół tychże czynności wykwalifikowanemu specjaliście dochował w tym zakresie należytej staranności, która to okoliczność wyklucza, aby działaniu obwinionego towarzyszył zamiar, a tym bardziej wina umyślna w popełnieniu czynu zabronionego, co w efekcie doprowadziło do błędnego zastosowania przepisów prawa materialnego, tj. art. 120 ust 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach runku pracy (Dz.U. z 2022., poz. 690 z późn zm) dalej jako u.p.z., poprzez błędne przyjęcie, że to obwiniony zrealizował znamiona czynu zabronionego;

III.  błąd w ustaleniach faktycznych, który miał wpływ na treść zaskarżonego wyroku, tj. błędne uznanie, że działalność obwinionego polegała na prowadzeniu agencji zatrudnienia i świadczeniu usług w zakresie pośrednictwa pracy, podczas gdy prawidłowa analiza zebranego materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że obwiniony we wskazanych umowa z kontrahentami występował w charakterze podwykonawcy, w ramach czego wykonywał zlecone przez swoich wykonawców prace, korzystając z własnych pracowników, w tym obcokrajowców, które to uchybienie w efekcie doprowadziło do naruszenia przepisów prawa materialnego, tj. art. 121 ust 1 pkt 1 u.p.z. poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że działalność obwinionego wchodziła w zakres znamion w/w przepisu;

IV.  naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść zaskarżonego wyroku, tj. przepisu art. 5 § 1 k.p.k. w zw z art. 8 k.p.s.w. oraz art. 74 § 1 k.p.k. w zw z art. 20 § 3 k.p.s.w. poprzez nieuzasadnione obarczenie obwinionego ciężarem dowodu co do okoliczności świadczących o braku winy i tym samym braku sprawstwa, podczas gdy w świetle art. 5 § 1 k.p.k. to na organach ścigania spoczywa ciężar dowodu w zakresie winy obwinionego.

Podnosząc powyższe zarzuty obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie obwinionego, ewentualnie, na wypadek nieuwzględnienia tego wniosku, o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, albowiem wskutek nieprawidłowego prowadzenia rozprawy w trybie zaocznym oraz wydania wyroku zaocznego, obwiniony został pozbawiony możliwości złożenia wyjaśnień.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy obwinionego A. N. skutkowała uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Iławie.

Rozpoznając tą sprawę Sąd pierwszej instancji dopuścił się bowiem rażącego

naruszenia przepisu postępowania, które miało wpływ na treść wydanego wyroku. Wskazać należy, iż wprawdzie art. 71 § 4 k.p.s.w. dopuszcza w określonych warunkach, tj. w razie nieusprawiedliwionej nieobecności obwinionego, któremu doręczono wezwanie na rozprawę, przeprowadzenie rozprawy zaocznie, niemniej w przedmiotowej sprawie Sąd I instancji nie był uprawniony do zastosowania trybu określonego w powołanym przepisie prawnym i wydania wyroku zaocznego. Analiza akt wskazuje na to, że A. N. został prawidłowo zawiadomiony o terminie odroczonej na dzień 30 marca 2022 roku rozprawy sądowej, przy czym jego obrońca jeszcze przed jej rozpoczęciem poinformował o tym, że w drodze do siedziby sądu zepsuł mu się samochód i nie jest w stanie dotrzeć razem z obwinionym na wyznaczoną rozprawę. Z uwagi na to, że termin rozprawy sądowej był już czterokrotnie odraczany z przyczyn związanych z obwinionym lub jego obrońcą, Sąd Rejonowy w Iławie uznając, nieobecność obwinionego i jego obrońcy za nieusprawiedliwioną, ze względu na brak jakiegokolwiek potwierdzenia przeszkody uniemożliwiającej dotarcie na rozprawę, postanowił prowadzić tą sprawę w trybie zaocznym, a po zamknięciu przewodu sądowego, odroczył wydanie wyroku do dnia 13 kwietnia 2022 roku. Co jednak istotne, obrońca obwinionego jeszcze przed publikacją tego orzeczenia, udokumentował przekazaną informację o wystąpieniu przeszkody, która uniemożliwiła mu i obwinionemu dotarcie na rozprawę z dnia 30 marca 2022r., przesyłając wystawioną w tym dniu fakturę potwierdzającą uiszczenie należności za czynność holowania na trasie M.-G.. Powyższa okoliczność implikuje stwierdzenie, że w tej sytuacji doszło do błędnego uznania nieobecności A. N. na rozprawie z dnia 30 marca 2022r. za nieusprawiedliwioną i wydania wyroku zaocznego, choć z uwagi na wykazanie sytuacji uniemożliwiającej dotarcie na rozprawę, Sąd Rejonowy powinien odstąpić od wydania wyroku i wznowić przewód sądowy. Tym samym doszło do naruszenia przepisu art. 71 § 4 k.p.s.w. i równocześnie prawa obwinionego do obrony, co mogło mieć istotny wpływ na treść zapadłego orzeczenia (v. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20.10.2004r., sygn. IV KK 434 / 03, LEX 84459 /. Dopuszczając się obrazy tego przepisu Sąd I instancji jednocześnie pozbawił obwinionego jego prawa do obrony w sensie materialnym. Przepis art. 4 k.p.s.w. konstytuuje natomiast jedną z podstawowych gwarancji procesowych obwinionego, jaką jest prawo do obrony. Warunkiem realizacji obrony w sensie materialnym jest przysługujące obwinionemu prawo do udziału w rozprawach i posiedzeniach przed Sądem, a także do udziału w czynnościach przeprowadzanych na rozprawie lub posiedzeniu oraz poza rozprawą lub posiedzeniem. Obwiniony ma zatem prawo uczestniczenia w rozprawie głównej przed Sądem I instancji. Uprawnienie to ograniczone być może wyłącznie w określonych wypadkach. Konkludując skoro, jak wyżej wykazano, apelacja obrońcy A. N., z uwagi na zasadność powyższego zarzutu, zasługiwała na uwzględnienie, a stwierdzone uchybienie nie mogło być konwalidowane w toku postępowania odwoławczego, zaskarżony wyrok należało uchylić. W ocenie Sądu odwoławczego koniecznym jest więc ponowne przeprowadzenie rozprawy w całości, zgodnie ze wszelkimi wymogami procedury oraz zachowaniem elementarnego uprawnienia obwinionego do obrony i powtórne wydanie wyroku po wszechstronnej i dogłębnej analizie zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Konsekwencją powyższego stanowiska było - na podstawie art. 437 § 1 i 2 k.p.k. w zw z art. 109 § 2 k.p.s.w. - uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Iławie.