Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Elblągu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 września 2016r.

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Renata Żywicka

Protokolant: st. sekr. sądowy Jolanta Fiedorowicz

po rozpoznaniu w dniu 6 września 2016r. w Elblągu na rozprawie

sprawy z odwołania O. W.

z udziałem W. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 25/01/2016r. (...) znak: (...)

z dnia 25/01/2016r. (...) znak: (...)

o ustalenie

I.  zmienia zaskarżoną decyzję nr (...) znak: (...) w ten sposób, że ustala, iż wnioskodawczyni O. W. (1) jako pracownik u płatnika składek W. W. podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od 20 lutego 2015 roku do 7 maja 2015 roku,

II.  zmienia zaskarżoną decyzję nr (...) znak: (...) w ten sposób, że ustala, iż wnioskodawczyni O. W. (1) jako osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą W. W. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 8 maja 2015 roku do nadal.

Sygn. akt IV U 360/16

UZASADNIENIE

  Skarżąca O. W. (1) wniosła odwołanie od decyzji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. Nr 9 z dnia 25 stycznia 2016r., którą to decyzją organ rentowy stwierdził, że (...) jako pracownik u płatnika składek (...) W. W. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 20 lutego 2015r. do dnia 07 maja 2015r.

  Skarżący W. W. wniósł odwołanie od decyzji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. Nr 10 z dnia 25 stycznia 2016r., którą to decyzją organ rentowy stwierdził, że O. W. (1) jako osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność u płatnika składek (...) W. W. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

Postanowieniem z dnia 19 kwietnia 2016r. Sąd Okręgowy połączył do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy z obu odwołań.

Pozwany wniósł o oddalenie odwołań od obu zaskarżonych decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje :

W. W. prowadzi działalność gospodarczą od 06.02.2012 r. pod nazwą (...) z siedzibą O.. Przedmiotem działalności jest głównie świadczenie usług cateringowych w połączeniu z usługami transportowymi. Usługi świadczone są na obszarze (...) oraz poza Unią, rzadko na terenie Polski. O. W. (2) obywatelstwo ukraińskie i od dnia (...)jest żoną W. W..

Skarżąca została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jako osoba współpracująca przy prowadzeniu działalności gospodarczej od 20 lutego 2015r. Wnioskodawczyni posiada wykształcenie prawnicze i do lutego 2015r. pracowała w (...) na (...), przez okres 3-ech lat, jako (...). Po zakończeniu stażu w (...) wnioskodawczyni zdecydowała się na przyjazd do Polski i podjęcie współpracy z W. W..

Płatnik od lutego 2015r. zdecydował się na rozszerzenie działalności gospodarczej, która wcześniej skupiała się na usługach transportowych. W lutym 2015r. płatnik zawarł kontrakt z H. T. & T., który to kontrakt negocjował O. W. (1). W ramach tego kontraktu świadczy usługi cateringowe podczas wycieczek organizowanych przez to biuro na terenie Europy. W związku nowym kontraktem zwiększyła się ilość formalności, w związku z powyższym W. W. nie był w stanie osobiście wykonywać wszystkich czynności w firmie. Płatnik wykonywał większość czynności związanych z przygotowaniem samochodu i organizacją oraz obsługą sprzętu do gotowania potraw. O. W. (1) zajmowała się dokumentacją formy oraz wszelkimi formalnościami związanymi z realizacją kontraktu,np. pośrednictwem w zatrudnieniu kucharzy, załatwianiu wiz i pozwoleń dla nich , rozliczaniem kosztów itp. Ponadto znajomość języka angielskiego umożliwiała jej prowadzenie w imieniu właściciela rozmów, jak i korespondencji handlowej.

W trakcie nieobecności skarżącej, część jej obowiązków przejął pracownik J. S. (1) , zatrudniony jako manager za wynagrodzeniem 4000 zł brutto.

/ bezsporne, nadto akta ZUS /

W toku kontroli przeprowadzonej w postępowaniu administracyjnym płatnik przedłożył kopię dyplomu O. W., kopię dokumentu potwierdzającego okres zatrudnienia skarżącej w (...) na (...), kopie biletu powrotnego z Indii Pani W., kopie kontraktu z H. T.& T., wydruki z poczty elektronicznej O. W., kopie dokumentów potwierdzających wykonywanie przez P. W. W. czynności poza granicami Polski, kopie umowy o pracę zawartą z J. S. (2), kopie zeznania PIT-36 za rok 2014, wydruk dotyczący obliczenia dochodu za okres od 01/2015 r. do 05/2015 r., oświadczenie płatnika składek Pana W. dot. ubezpieczenia prywatnego oraz dokumenty potwierdzające takie ubezpieczenie.

Na podstawie ustaleń pokontrolnych pozwany stwierdził nieprawidłowości w zakresie zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych O. W.. W związku z powyższym dnia 16.11.2015 r. skierowano pismo do płatnika (...) o złożenie prawidłowych dokumentów zgłoszeniowych i rozliczeniowych. Na podstawie powyższego płatnik sporządził dokumenty korygujące zgłoszeniowe oraz rozliczeniowe wykazując O. W. jako pracownika podlegającego ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu od dnia 20.02.2015 r. do 07.05.2015 r. oraz od 08.05.2015 r. jako osobę współpracującą. W raportach imiennych za okres od 02/2015 r. do 06/2015 r. płatnik wykazał podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne w wysokości 8000,00 zł. Na wniosek pozwanego płatnik złożył karty pobytu wydane przez Wojewodę (...)- (...) na Panią O. W. (wcześniej Z.): nr (...) na pobyt czasowy w okresie od 29.01.2015 r. do 18.07.2015 r. -bez pozwolenia dostępu do rynku pracy, nr (...) na pobyt czasowy w okresie od 28.10.2015 r. do 13.10.2018 r. -z pozwoleniem dostępu do rynku.

Na podstawie przedłożonych kart pobytu pozwany stwierdził, iż O. W. (1) nie posiadała pozwolenia do wykonywania pracy na terenie Polski więc nie może podlegać jako pracownik w firmie (...). Ustalono również, iż O. W. nie przedłożyła oświadczenia polskiego pracodawcy o zamiarze powierzenia pracy obywatelowi państwa sąsiadującego z Polską mogącego podejmować pracę w Polsce bez zezwolenia, które to oświadczenie jest rejestrowane w powiatowym urzędzie pracy właściwym ze względu na siedzibę pracodawcy.

  W świetle zgromadzonego materiału pozwany ustalił, że w okresie od 20.02.2015 r. do 07.05.2015 r. O. W. nie mogła podlegać ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia u płatnika, gdyż nie była obywatelem Polskiej Rzeczpospolitej Polski oraz obywatelem (...).

  Pozwany uznał nadto, że skarżąca od 08 maja 2015r. nie podlega ubezpieczeniom społecznym jako osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą- W. W., gdyż płatnik Pan W. W. nie przedłożył żadnych dowodów świadczących, o współpracy przy działalności gospodarczej po zawarciu związku małżeńskiego tj. od 08.05.2015 r.

  O. W. (1) ubiega się o wypłatę zasiłku chorobowego przypadającego w okresie ciąży za okres 22.07.2015 r. do 30.07.2015 r. oraz o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres od 31.07.2015 r. do 28.07.2016 r.

/wyjaśnienia stron , okoliczności bezsporne , nadto zaskarżone decyzje, dokumentacja w aktach ZUS/

Sąd Okręgowy zważył , co następuje:

W ocenie Sądu obie decyzje pozwanego były błędne, gdyż zostały wydane w oderwaniu od przepisów prawa regulujących podleganie ubezpieczeniom społecznym przez cudzoziemców.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 i 5, art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są: pracownikami i osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi.

W świetle art. 14 ust.1 powyższej ustawy objęcie dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony, z zastrzeżeniem ust. 1a.

Za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność zgodnie z art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych uważa się: małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności.

Do zakresu działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zgodnie z art. 68 ust. 1 lit. a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych należy między innymi realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych a w szczególności stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych.

Odnosząc się do okresu zatrudnienia wnioskodawczyni u płatnika składek od 20.02.2015 r. do 07.05.2015r., podnieść należy, że pozwany ZUS nie kwestionował wykonywania pracy w ramach zawartej umowy o pracę. Podnosił jednak, że O. W. (1) nie mogła podlegać ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia u płatnika, gdyż nie była obywatelką Polski lub też Unii Europejskiej.

Podkreślić należy, że w świetle art. 5 ust.2 ustawy systemowej cyt. wyżej:

Nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w ustawie obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego i którzy są zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej.

Przepis ten wyłącza z ubezpieczeń społecznych obywateli państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego. Punktem odniesienia dla wyjaśnienia czy pobyt cudzoziemca nie ma charakteru stałego jest wymieniony w tym przepisie obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym. Skoro ustawa systemowa określa zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym (art.2), to ubezpieczeniom społecznym określonym w ustawie podlegają także obywatele państw obcych, którzy podejmują działalność stanowiącą podstawę podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (art. 6 ustawy systemowej).

Należy więc dostrzec, że charakter pobytu - stały albo a contrario niestały z art. 5 ust. 2 ustawy systemowej - występuje tu w relacji do powszechnego obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, czyli do podstawy ubezpieczenia. Nie zależy więc nawet od tego jaki zamiar co do okresu przebywania w Polsce ma cudzoziemiec. Przepis art. 5 ust. 2 nie zmienia też podstawowej reguły, że obowiązek ubezpieczenia społecznego, również wobec obywateli państw obcych, powstaje z chwilą podjęcia zatrudnienia /rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności/ - art. 13 pkt 1 i 4 ustawy systemowej.

Przepis art. 5 ust. 2 ustawy systemowej stanowi regulację uniwersalną, gdyż nie rozróżnia podstaw ubezpieczenia z art. 6 ustawy systemowej. Dlatego też, w stanie faktycznym niniejszej sprawy, nieuprawnione było stanowisko pozwanego, który z innych przyczyn wyłączył skarżącą z ubezpieczenia społecznego w okresie jej zatrudnienia na umowę o pracę /z powodu obcego obywatelstwa/, zaś w okresie współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej /z powodu braku dowodów wykonywania współpracy/.

Tymczasem istotne znaczenie dla sprawy miał jedynie charakter pobytu skarżącej w Polsce, pod kątem oceny czy był on pobytem stałym. W ocenie Sądu Okręgowego stały pobyt to pobyt niezmienny w danym okresie, czyli w okresie realizacji podstawy ubezpieczenia. Nie chodzi więc zasadniczo o to, jaką administracyjną gwarancję lub zapewnienie pobytu skarżąca miała w Polsce, ale czy w spornym okresie, objętym decyzją pozwanego, przebywała w Polsce i wykonywała obowiązki wynikające z umowy o pracę i współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej.

W ustalonym stanie faktycznym, pierwszy okres wykonywania obowiązków pracowniczych nie był kwestionowany przez pozwanego, co za tym idzie należało uznać, że pozwany nie kwestionował również stałości pobytu wnioskodawczyni w Polsce w okresie zatrudnienia na umowę o pracę z płatnikiem.

Co do drugiego okresu- współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej, zdaniem Sądu, wnioskodawczyni wykazała w toku postępowania sądowego, że prowadziła działalność gospodarczą wspólnie z mężem. Sąd przyjął za wiarygodne wyjaśnienia stron w tym zakresie oraz dowody w postaci wyciągów z konta bankowego potwierdzających dokonywanie przelewów na rzecz innych osób oraz wydruki mailowe( koperta k. 35 a.s.).

Podkreślić należy, że doświadczenie życiowe uczy, iż płatnik przy tego rodzaju działalności gospodarczej nie byłby w stanie sprostać wszystkim obowiązkom, szczególnie, że bardzo często przebywa poza siedzibą firmy, podróżując z klientami po całej Europie.

Uzyskanie przez cudzoziemca zezwolenia na pobyt na czas oznaczony (tak jak w przypadku ubezpieczonej) wcale nie przeczy stałemu pobytowi w rozumieniu art. 5 ust. 2 ustawy systemowej, jako że nawet taki pobyt jest również stały w sensie niezmienny w danym okresie. Z drugiej strony nie można też uzależniać wykładni pojęcia pobytu stałego od warunku, że cudzoziemiec po określonym czasie nie opuści Polski, gdyż warunek taki nie występuje nawet w ustawie o cudzoziemcach przy zezwoleniu na pobyt na czas nieoznaczony.

Wskazać należy, że przepisy ustawy o cudzoziemcach z dnia 12 grudnia 2013 r. (tekst jedn. Dz.U.2013.1650) nie są spójne z przepisami ustawy systemowej cytowanej wyżej.

Przepis art. 195 ust. 1 tej ustawy stanowi, że :

Zezwolenia na pobyt stały udziela się cudzoziemcowi na czas nieoznaczony, na jego wniosek, jeżeli:

1) jest dzieckiem cudzoziemca, któremu udzielono zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE pozostającym pod jego władzą rodzicielską:

a) urodzonym po udzieleniu temu cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE lub

b) urodzonym w okresie ważności zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego temu cudzoziemcowi, lub

2) jest dzieckiem obywatela polskiego pozostającym pod jego władzą rodzicielską, lub

3) jest osobą o polskim pochodzeniu i zamierza osiedlić się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na stałe, lub

4) pozostaje w uznawanym przez prawo Rzeczypospolitej Polskiej związku małżeńskim z obywatelem polskim przez co najmniej 3 lata przed dniem, w którym złożył wniosek o udzielenie mu zezwolenia na pobyt stały, i bezpośrednio przed złożeniem tego wniosku przebywał nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres nie krótszy niż 2 lata na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z pozostawaniem w związku małżeńskim z obywatelem polskim lub w związku z uzyskaniem statusu uchodźcy, ochrony uzupełniającej lub zgody na pobyt ze względów humanitarnych, lub

5) jest ofiarą handlu ludźmi w rozumieniu art. 115 § 22 Kodeksu karnego i:

a) przebywał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie mu zezwolenia na pobyt stały przez okres nie krótszy niż 1 rok na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy dla ofiar handlu ludźmi,

b) współpracował z organami ścigania w postępowaniu karnym w sprawie o przestępstwo, o którym mowa w art. 189a § 1 Kodeksu karnego,

c) ma uzasadnione obawy przed powrotem do państwa pochodzenia, potwierdzone przez prokuratora prowadzącego postępowanie w sprawie o przestępstwo, o którym mowa w art. 189a § 1 Kodeksu karnego, lub

6) bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie mu zezwolenia na pobyt stały przebywał nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres nie krótszy niż 5 lat na podstawie statusu uchodźcy, ochrony uzupełniającej lub zgody na pobyt ze względów humanitarnych, lub

7) bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie mu zezwolenia na pobyt stały przebywał nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres nie krótszy niż 10 lat na podstawie zgody na pobyt tolerowany udzielonej na podstawie art. 351 pkt 1 lub 3, lub

8) udzielono mu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej azylu, lub

9) posiada ważną Kartę Polaka i zamierza osiedlić się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na stałe.

2. Do ustalenia polskiego pochodzenia osoby, o której mowa w ust. 1 pkt 3, stosuje się przepisy art. 5 ust. 1-3 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji (Dz. U. z 2004 r. Nr 53, poz. 532, z późn. zm.).

3. ⁽²³⁾ Do okresów, o których mowa w ust. 1 pkt 6 lub 7, cudzoziemcowi przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie nadanego statusu uchodźcy lub udzielonej ochrony uzupełniającej wlicza się okres jego pobytu na tym terytorium w toku postępowania w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej, nawet jeżeli przebywał w tym okresie w strzeżonym ośrodku lub w areszcie dla cudzoziemców.

4. Pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stanowiący podstawę do udzielenia mu zezwolenia na pobyt stały uznaje się za nieprzerwany, jeżeli żadna z przerw w nim nie była dłuższa niż 6 miesięcy i wszystkie przerwy nie przekroczyły łącznie 10 miesięcy w okresach stanowiących podstawę do udzielenia mu zezwolenia na pobyt stały, chyba że przerwa była spowodowana:

1) wykonywaniem przez cudzoziemca obowiązków zawodowych lub świadczeniem przez niego pracy poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy zawartej z pracodawcą, którego siedziba znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub

2) towarzyszeniem cudzoziemcowi, o którym mowa w pkt 1, przez jego małżonka lub małoletnie dziecko, lub

3) szczególną sytuacją osobistą wymagającą obecności cudzoziemca poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i trwała nie dłużej niż 6 miesięcy, lub

4) wyjazdem poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu odbycia praktyk lub uczestnictwa w zajęciach, przewidzianych w toku studiów w polskiej uczelni.

Gdyby zatem przyjąć, że tylko cudzoziemcy posiadający zezwolenie na pobyt stały mogą podlegać ubezpieczeniom społecznym w Polsce, wykluczyłoby to wielu cudzoziemców przebywających czasowo w Polsce (nawet przez okres kilku lat) i wykonujących zatrudnienie z podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Biorąc powyższe rozważania pod uwagę, na zasadzie art. 477 ¹⁴ $2 kpc należało zmienić obie zaskarżone decyzje i orzec jak w wyroku.