Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Elblągu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2024 r.

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Walkowiak

Protokolant: sekretarz sądowy Dorota Miś-Jędrzejewska

po rozpoznaniu w dniu 31 października 2024 r. w Elblągu na rozprawie

sprawy z odwołania J. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 16 grudnia 2022 r., znak: (...)

o rekompensatę z tytułu pracy w szczególnych warunkach

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy J. S. prawo do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych od dnia 12 sierpnia 2022 r.;

II.  nie stwierdza odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sygn. akt IV U 55/23

UZASADNIENIE

J. S. odwołał się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. z dnia 16 grudnia 2022r. znak (...), którą organ rentowy odmówił mu prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Skarżący wniósł o zmianę decyzji i przyznanie mu prawa do rekompensaty domagając się uwzględnienia jako pracy w szczególnych warunkach okresów jego zatrudnienia: od 1 lutego 1984r. do 30 września 2003r. w (...) w B.. Wskazywał przy tym, że od początku zatrudnienia do 1992r. pełnił obowiązki traktorzysty – kierowcy zespołu pojazdów ciągnika i przyczepy przystosowanej do transportu dzieci do szkoły, które to codziennie przywoził do i odwoził ze Szkoły Podstawowej Nr (...) w B.. Ponadto w dni wolne lub w godzinach wieczornych, z powodu braku komunikacji, dowoził on chore dzieci wraz z rodzicami będącymi pracownikami PGR do lekarzy lub na zastrzyki do szpitala w B.. Z kolei od 1992r. do końca zatrudnienia skarżący był traktorzystą – kierowcą ciągnika, świadczącym usługi transportowe podmiotom zewnętrznym i wówczas między innymi przewoził drewno z lasu do gminnych kotłowni lub pobliskich tartaków, materiały budowlane takie jak beton, żwir, piach, płyty betonowe drogowe, czy kruszywa. W ostatnim okresie zatrudnienia skarżący obsługiwał również wywóz odpadów komunalnych.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Pozwany wyjaśnił, że skarżący nie spełnił przesłanki 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach przypadających przed 1 stycznia 2009r. Organ rentowy nie uwzględnił bowiem żadnego okresu zatrudnienia wnioskodawcy jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Pozwany podkreślił, że sam pracodawca wnioskodawcy nie uznał jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach prac typowo rolniczych. Ponadto pozwany, powołując się na uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 8 sierpnia 2019r. (III UZP 3/19) podkreślił, że pracy traktorzysty w rolnictwie wykonywanej w okresie obowiązywania rozporządzenia RM z 10 września 1956r. w sprawie zaliczania pracowników do kategorii zatrudnienia (Dz.U. Nr 39, poz. 176) nie uważa się za okres zatrudnienia w szczególnych warunkach, o którym mowa w art. 184 ust. 1 pkt w zw. z art. 32 ustawy emerytalnej. Ponadto pozwany wskazał, że z uwagi na braki formalne zaświadczenia z dnia 14 maja 2004r. brak jest podstaw do zaliczenia do prac w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia wnioskodawcy od 1 października 2003r. do 15 maja 2004r.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony J. S., ur. (...), w dniu 1 lutego 1984r. został przyjęty do pracy w (...) w M.. Skarżący został przyjęty na stanowisko traktorzysty. Od początku zatrudnienia skarżący świadczył usługi w transporcie. Poza dowożeniem dzieci do i ze szkoły lub też na wizyty w szpitalu oraz odwożeniem ostatnim kursem pracowników do ich domów, skarżący wykonywał prace transportowe zlecane przez firmy zewnętrzne takie jak spółka wodna, zarząd dróg czy (...). Przewoził wówczas rury dla działu melioracji, materiały budowlane, takie jak cement, żwir, czy piach, nadto wywoził nieczystości. Skarżący nie był odpowiedzialny za załadunek i wyładunek, do tych prac były wyznaczone ekipy. Pracę skarżący zaczynał o godzinie 6 rano, a kończył ok. 16-17. W sytuacji awarii ciągnika skarżący przesiadał się na inny ciągnik, sam mógł naprawić jedynie drobne usterki, większe naprawy wykonywane były w warsztacie przez mechaników. Skarżący nigdy nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy typowych prac rolnych. Wyjątkowo, w okresie żniw, gdy któryś z kombajnistów zachorował, skarżący w wolny weekend sporadycznie zastępował takiego pracownika.

Stosunek pracy wnioskodawcy zakończył się z dniem 9 września 1993r. W dniu 10 września 1993r. skarżący zawarł nową umowę o pracę na stanowisku traktorzysta-mechanik w brygadzie transportowej. Charakter jego pracy nie zmienił się.

W wyniku przekształceń pracodawca wnioskodawcy ulegał zmianom, początkowo na Gospodarstwo (...) w M., następnie powołana została Agencja (...) z siedzibą w E., ostatecznie zaś pracodawcą wnioskodawcy stał się Oddział Terenowy Agencji (...) w O., Filia w E., Gospodarstwo (...) w B. z siedzibą w M..

Od dnia 1 października 2003r. skarżący został ponownie zatrudniony, tym razem na stanowisku palacza c.o. Pracę świadczył w kotłowni w L. Pracę na tym stanowisku świadczył do dnia 15 maja 2004r., następnie od 21 czerwca 2004r. do 2 sierpnia 2004r. zatrudniony był na stanowisku dozorcy kotłowni.

Wnioskiem z dnia 13 lipca 2022r. ubezpieczony wystąpił do organu rentowego o ustalenie uprawnień do emerytury wraz z rekompensatą.

Decyzją z dnia 5 września 2022r. pozwany przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury w kwocie zaliczkowej do dnia 12 sierpnia 2022r. Natomiast decyzją z dnia 16 grudnia 2022r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach wskazując, że nie spełnił on przesłanki 15 lat pracy w szczególnych warunkach. W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach pozwany nie uwzględnił okresów zatrudnienia wnioskodawcy:

- od 1 lutego 1984r. do 9 września 1993r. i od 10 września 1993r. do 30 września 1993r. (prawidłowo winno być wskazane 2003r.) w Agencji (...) w O. (...) w B. z siedzibą w M. na stanowisku traktorzysty. Pozwany wskazał w tym miejscu, że skarżący był zatrudniony u pracodawcy przynależnego do branży rolniczej, zatem nie można uznać, że prace wykonywane na stanowisku kierowcy ciągnika w rolnictwie były wyłącznie pracami transportowymi. Pozwany wskazał również, że w wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego ustalił z pracodawcą skarżącego, że ubezpieczony wykonywał pracę przy pracach polowych;

- od 1 października 2003r. do 15 maja 2004r. w Agencji (...) w O. (...) w B. z siedzibą w M. na stanowisku palacza c.o., gdyż takie prace nie widnieją pod wskazanym w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach wykazem, działem i pozycją rozporządzenia RM z 7 lutego 1983r. Nie wykazano również pkt przepisów resortowych stanowiska pracy. ponadto pozwany zauważył, że w PGR-ach nie było pieców typu przemysłowego, a jedynie piece centralnego ogrzewania, zatem skarżący nie mógł pracować na stanowisku uprawniającym do przejścia na emeryturę w wieku wcześniejszym.

(wyjaśnienia wnioskodawcy, nadto dowód: wniosek k. 1-3, zaświadczenia k. 8-10, decyzja k. 15, wyjaśnienia pracodawcy k. 19-20, decyzja k. 21, karta przebiegu zatrudnienia k. 24-26, decyzja k. 27 – plik EMP akt ZUS; zeznania świadków: S. T. od 00:47:03, T. L. od 01:05:10, A. Ł. od 01:18:38 – e-protokół z dn. 31.10.2023r., pisemne zeznania świadka M. S. k. 137-139; zeznania ubezpieczonego od 00:12:43 – e-protokół z rozprawy z dnia 31 października 2024r.)

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Z art. 21 ust. 1 ustawy 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych o emeryturach pomostowych wynika, iż rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy emerytalnej, wynoszący co najmniej 15 lat. Celem rekompensaty, zwiększającej kapitał początkowy, jest w konsekwencji odpowiednie podwyższenie podstawy wymiaru emerytury, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. W taki sposób istotę rekompensaty określa sam ustawodawca, definiując ją w art. 2 pkt 5 ustawy jako odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Rekompensata przysługuje tym pracownikom, którzy osiągnęli co najmniej piętnastoletni okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (obecnie Dz.U. z 2018r., poz. 1270 ze zmianami; dalej: ustawa emerytalna). Zgodnie z tymi przepisami, w zakresie, który zdaniem stron był istotny z punktu widzenia rozpatrywanej sprawy, tj. dotyczącej pracy w szczególnych warunkach, za pracowników zatrudnionych w takich warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Rodzaje takich prac lub stanowisk ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 ze zmianami; dalej: rozporządzenie RM z lutego 1983r.). Zgodnie z § 2 ust. 1 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Skarżący bezspornie nie ubiegał się o ustalenie prawa do emerytury pomostowej, jak również nie była mu wypłacana emerytura w niższym wieku emerytalnym niż wiek powszechny.

Kwestią sporną między stronami była wprawdzie tylko okoliczność wykonywania przez wnioskodawcę pracy w szczególnych warunkach w okresie wymaganych 15 lat przed 2009r.

Pozwany odmówił uwzględniania jako takiej pracy okresu zatrudnienia skarżącego od 1 lutego 1984r. do 9 września 1993r. i od 10 września 1993r. do 30 września 1993r. (prawidłowo winno być wskazane 2003r.) w Agencji (...) w O. (...) w B. z siedzibą w M. na stanowisku traktorzysty oraz od 1 października 2003r. do 15 maja 2004r. u tego samego pracodawcy na stanowisku palacza c.o.

Wskazać należy więc, że okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983r., nr 8, poz. 43), stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Podkreślić jednakże należy, że tego typu dokument nie ma jednak charakteru wiążącego i może podlegać kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Treść świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie jest więc przesądzająca co do ustalenia charakteru pracy wykonywanej przez danego ubezpieczonego. W orzecznictwie wskazuje się zaś, że praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy, w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach. Decydującą rolę w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma zatem możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji załącznika do ww. rozporządzenia. Z kolei wykazy resortowe mają znaczenie w sferze dowodowej, jak również mogą być pomocne przy wykładni prawa. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się co prawda, że mają one charakter głównie informacyjny, techniczno-porządkujący i uściślający, a nie bezpośrednio normatywny (normatywny charakter ma tylko rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.), niemniej, jeżeli jakieś stanowisko jest ujęte w wykazie resortowym, to nie można tej okoliczności ignorować, ponieważ płynie z niej domniemanie faktyczne, że praca na tym stanowisku w istocie była wykonywana w szczególnych warunkach.

W świetle powyższego wskazać trzeba, że w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia RM z 1983r. w dziale VIII „W transporcie i łączności” pod poz. 3 faktycznie wymieniono prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych. Zważyć w tym miejscu jednak trzeba, że dla kwalifikacji pracy traktorzysty pod kątem wykonywania pracy w szczególnych warunkach istotne znaczenie ma nie tylko rodzaj powierzonej pracy, ale również powiązanie konkretnego rodzaju pracy z branżą, w której praca na wskazanych stanowiskach jest wykonywana. Wykładnia językowa regulacji zawartej w Wykazie A dział VIII pkt 3, przy uwzględnieniu przyjętej przez rozporządzenie kwalifikacji branżowo-stanowiskowej oraz przy uwzględnieniu systematyki przepisów, nie pozwala na kwalifikowanie pracy kierowców ciągników, (kombajnów) wykonujących swą pracę w rolnictwie, jako pracy w szczególnych warunkach. Wskazane stanowiska wymienione zostały w dziale VIII wykazu "w transporcie i łączności", a nie w dziale X "w rolnictwie i przemyśle rolno - spożywczym", ani w dziale XIV "prace różne". Wobec powyższego nie ma przesłanek, aby przyjmować, że wykonywanie prac na wskazanych stanowiskach niezależnie od branży, w której praca jest wykonywana skutkuje szkodliwością pozwalającą na zaliczenie tego okresu jako uprawniającego do nabycia emerytury w obniżonym wieku, tak jak to dotyczy na przykład pracy "przy spawaniu" (Dział XIV poz. 12). Umieszczenie wskazanych stanowisk w dziale VIII w transporcie i łączności, mimo ujęcia pracy traktorzysty, kombajnisty odrębnie od pracy kierowcy samochodów ciężarowych, autobusów i pojazdów specjalistycznych, łączy szkodliwość tejże pracy nie z faktem prowadzenia tychże pojazdów lecz z faktem prowadzenia tychże pojazdów przy uwzględnieniu specyfiki "technologii" pracy w transporcie i łączności i obciążeń psychofizycznych związanych z uczestniczeniem takich pojazdów w ruchu publicznym. Obciążeń, których nie ma, jak uznał ustawodawca, przy wykonywaniu prac na wskazanych stanowiskach w rolnictwie, gdzie dominują prace polowe, które czasami w ogóle nie łączą się z prowadzeniem pojazdów po drodze publicznej.

Zdaniem Sądu wymienienie w wykazie A, dziale VIII pod pozycją 3 prac kierowców ciągników i kombajnów nie oznacza, że należy uznać za pracę w szczególnych warunkach kierowanie tymi pojazdami przy jakichkolwiek zadaniach, lecz tylko transportowych. Prace uznane za wykonywane w warunkach szczególnych bez względu na miejsce i rodzaj zostały wymienione w dziale XIV zatytułowanym "prace różne". Nie można uznać, że praca kierującego ciągnikiem jest zawsze pracą "w transporcie" nawet jeżeli kierujący niczego nie transportuje lecz wykonuje przy pomocy ciągnika prace polowe. Ponadto, nawet jeśli traktorzysta musi przejechać pewien odcinek drogi publicznej aby dojechać do pola, to z pewnością nie zajmuje to znaczącej części całego czasu pracy, jaki poświęca na wykonanie głównej pracy.

Sąd Najwyższy wielokrotnie podkreślał w swym orzecznictwie stanowiskowo - branżowy charakter ujęcia (w rozporządzeniu z 1983 r. i wykazie A stanowiącym załącznik do niego) prac wykonywanych w szczególnych warunkach. Stwierdzał, że nie można swobodnie ani dowolnie wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały przypisane w rozporządzeniu. W wyroku z 19 marca 2012 r. (II UK 166/11, LEX nr 1171002) Sąd Najwyższy uznał, że odesłanie w art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej do przepisów dotychczasowych (w zakresie rodzaju prac i stanowisk) nie dotyczy kompetencji do tworzenia wykazów obejmujących stanowiska, na których świadczy się pracę w szczególnych warunkach, natomiast obejmuje samą treść tych wykazów.

Powyższe ugruntowane już stanowisko, Sąd Okręgowy w pełni podziela. Niewątpliwie prace kierowcy ciągnika w transporcie i rolnictwie, mimo podobieństw, są różne i charakteryzują się odmienną szkodliwością dla zdrowia.

Zdaniem Sądu przeprowadzone postępowanie dowodowe w sposób jednoznaczny wykazało, że ubezpieczony będąc zatrudniony na stanowisku traktorzysty, wykonywał de facto pracę w transporcie. Zawnioskowani przez ubezpieczonego świadkowie S. T., T. L. i A. Ł. w sposób zgodny potwierdzili okres, charakter, jak i stałość zatrudnienia wnioskodawcy. Z ich zeznań wynikało wprost, że ubezpieczony w okresie zatrudnienia od 1984r. do 2003r. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace kierowcy w transporcie. Świadkowie szczegółowo opisali zakres usług świadczonych przez (...) w M., wskazali na istniejący tam podział kierowców na traktorzystów pracujących w polu oraz kierowców pracujących tylko i wyłącznie w transporcie. Świadkowie ci zgodnie zeznali, że skarżący w przeważającej mierze zajmował się dowożeniem dzieci do i ze szkoły oraz ich transportem do placówek medycznych w dniu wolne, gdy zachodziła taka potrzeba. Skarżący był jedynym traktorzystą w zakładzie, któremu zlecano taką pracę. Ponadto świadkowie wskazali jakiego typu ładunki były transportowane przez ubezpieczonego. Jednocześnie potwierdzili, że wykonywanie przez wnioskodawcę prac polowych było marginalne i podyktowane było potrzebą zastąpienia chorego kombajnisty. Faktem jest, że świadek S. T. początkowo wskazał, że czasem na zlecenie koszone było zboże, wykonywano prace żniwne, jednakże z późniejszych jego zeznań wynikało już, że ubezpieczony nie brał udziału w takich pracach, a w okresie letnim, gdy nie dowoził dzieci do szkoły, pracował w transporcie.

Sąd nie miał podstaw by zeznaniom ww. świadków odmówić wiarygodności. W ocenie Sądu zeznania te były spójne i logiczne, a nadto korelowały z wyjaśnieniami złożonymi przez wnioskodawcę. Należy podkreślić, że świadkowie pracowali w tym samym (...) co wnioskodawca, mieli ze skarżącym kontakt, widzieli go podczas świadczenia pracy, posiadali więc wiedzę odnośnie wykonywanych przez skarżącego czynności. Potrafili w sposób przejrzysty i czytelny odtworzyć przebieg pracy zawodowej wnioskodawcy. Pozwany w toku rozprawy nie kwestionował zeznań ww. świadków, jak również nie podejmował próby wykreowania odmiennego stanu faktycznego. Za nieprzydatne dla sprawy należało natomiast uznać złożone na piśmie zeznania świadka M. S., który ze względu na podeszły wiek i znaczny upływ czasu od badanego okresu, nie był w stanie podać żadnych znaczących faktów.

W ocenie Sądu wyjaśnienia i zeznania wnioskodawcy praz świadków znajdują również potwierdzenie w dokumentacji osobowej wnioskodawcy, w której znajdują się zakresy czynności (z dnia 2 maja 1989r. oraz z dnia 26 lutego 1998r.), w których wskazano, że do obowiązków kierowcy i traktorzysty należy w szczególności przewożenie ładunków i osób.

W świetle powyższego nie budziło wątpliwości Sądu, że praca wykonywana przez wnioskodawcę na stanowisku traktorzysty odpowiadała warunkom wynikającym z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, gdyż pracę na tym stanowisku skarżący wykonywał wyłącznie w transporcie.

Wskazać jednocześnie należy, że wbrew twierdzeniom pozwanego, z wyjaśnienia nadesłanego przez (...) w O. (k. 19-20 akt ZUS) nie sposób wyczytać, że ubezpieczony wykonywał prace polowe. W wyjaśnieniu tym dokonana została analiza prawna możliwości kwalifikowania stanowiska traktorzysty jako prac w szczególnych warunkach i zapis dotyczący wykonywania prac polowych w żadnej mierze nie odnosi się do czynności stricte wykonywanych przez wnioskodawcę.

Zważyć w tym miejscu należy, że uwzględnienie już tylko zatrudnienia skarżącego w tym charakterze było wystarczające dla spełnienia przez niego przesłanki 15 lat pracy w szczególnych warunkach (vide raport ustalenia uprawnień do świadczenia – szczególne warunki k. 24-26 plik ERN akt ZUS). Z tego też względu Sąd nie prowadził szczegółowego postępowania celem ustalenia charakteru zatrudnienia wnioskodawcy w okresie od 1 października 2003r. do 15 maja 2004r. na stanowisku palacza c.o.

W konsekwencji Sąd uznał, że skarżący spełnia przesłankę 15 lat pracy w szczególnych warunkach i dlatego też, stosownie do art. 477 ¹⁴§ 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do rekompensaty, orzekając jak w pkt I. wyroku. Jednocześnie Sąd doszedł do przekonania, że wątpliwości organu rentowego co do przyznania świadczenia zostały rozwiane dopiero w wyniku przeprowadzonego przed Sądem postępowania dowodowego. Z tego też względu na mocy art. 118 ust. 1a ustawy emerytalnej Sąd nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (pkt II. wyroku).