Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Elblągu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lutego 2020 r.

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia del. Agnieszka Walkowiak

Protokolant: sekretarz sądowy Mariola Konończuk

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2020 r. w Elblągu na rozprawie

sprawy z odwołań M. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

1.  z dnia 13 kwietnia 2018 r., znak (...) (...)

2.  z dnia 19 kwietnia 2018 r., znak (...)

o wysokość kapitału początkowego i wysokość renty

I.  oddala odwołania;

II.  wniosek ubezpieczonego M. S. o wyrównanie świadczenia rentowego od dnia 1 stycznia 2017 r. wraz z odsetkami przekazuje organowi rentowemu Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. celem rozpatrzenia;

III.  zasądza od ubezpieczonego M. S. na rzecz pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt IV U 34/19

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 kwietnia 2018 r., znak: (...) (...)pozwany Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. ustalił ubezpieczonemu M. S. kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 r. Do ustalenia wartości kapitału początkowego przyjęto podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 963,04 zł. W podstawie wymiary kapitału początkowego uwzględniono przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, to jest z lat 1978-1988, gdzie wskaźnik za 1988 rok wyniósł 16,95%. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 78,88%. Organ rentowy przyjął za udowodnione okresy składkowe w ilości 13 lat 11 miesięcy i 127 dni (167 miesięcy). W oparciu o powyższe kapitał początkowy obliczono na kwotę 68.480,94 zł. Nie uwzględniono okresu od 8 do 19 lipca 1982 r., albowiem był to okres od zakończenia służby wojskowej do dnia podjęcia zatrudnienia, który zgodnie z przepisami nie może być uznany jako okres składkowy bądź nieskładkowy. Nie uwzględniono również okresu od 1 marca 1990 r. do 31 grudnia 1998 r., który to okres stanowi okres ubezpieczenia w Niemczech, które powinna uwzględnić niemiecka instytucja ubezpieczeniowa.

Od powyższej decyzji odwołanie wniósł ubezpieczony M. S., zarzucając jej niezgodność z przepisami prawa oraz stanem faktycznym z powodu nieuwzględnienia wynagrodzenia za pracę za okres pracy w NRD od 9 czerwca 1987 r. do 31 grudnia 1989 r. pomimo posiadanych wysokości osiąganego wynagrodzenia oraz nieuwzględnienia okresu nauki zawodu od 1 września 1975 r. do 30 czerwca 1978 r. w Fabryce (...) w Z., pomimo posiadanych możliwości ustalenia wysokości przedmiotowego wynagrodzenia. Ponadto zarzucił zaskarżonej decyzji naliczenie wysokości kapitału początkowego niezgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 53, z późń. zm., zwana dalej „u.e.r.f.u.s.”). Wniósł on o zmianę decyzji i poprawne przeliczenie podstawy wymiaru kapitału początkowego, uzasadniając to tym, że pozwany organ rentowy niezasadnie nie doliczył mu do wysokości kapitału początkowego wysokości osiąganego wynagrodzenia za okres nauki zawodu od 1 września 1975 r. do 30 czerwca 1978 r. oraz za pracę w NRD od 9 czerwca 1987 r. do 31 grudnia 1989 r. przyjął nieprawidłowo minimalne wynagrodzenie pracowników, podnosząc brak wynagrodzenia zastępczego. W tym okresie był zatrudniony za granicą na umowie eksportowej, zarabiał w markach niemieckich oraz otrzymywał 3.500 zł. i organ rentowy powinien ustalić wysokość kapitału przy uwzględnieniu wynagrodzeń w walucie obcej, dokonując stosownych przeliczeń. Wniósł on o dokonanie przewalutowania wartości otrzymywanego wynagrodzenia ww. okresie oraz doliczenie tak uzyskanej kwoty.

Podniósł również, że pozwany bezpodstawnie pominął przy naliczeniu kapitału początkowego wynagrodzenia osiąganego za czas nauki zawodu, w okresie kiedy był zatrudniony jako uczeń zawodu. Tym samym podniósł, iż pozwany dokonał nieprawidłowego wyliczenia okresów składkowych i nieskładkowych będących podstawą do ustalenia kapitału początkowego.

Pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie wskazując, że zarzuty odwołującego się są nieuzasadnione, ponieważ zaskarżona decyzja została wydana zgodnie z art. 173 ust. 1, art. 174 ust. 1, ust.2, ust.3, art. 6, art. 7, art. 15 ust. 1, ust.2a), ust.6, art. 17 ust. 1 u.e.r.f.u.s. oraz § 10 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (Dz.U nr 11, poz. 63, z późń. zm.; zwane dalej „rozporządzeniem”) oraz art. 57 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U.UE.L.04.166.i z dnia 30 kwietnia 200 4r.).

Pozwany wskazał, że do ustalenia wysokości kapitału początkowego, za okres pracy na budowie eksportowej, a wnioskodawca w okresie zatrudnienia w Zakładzie Produkcyjno - (...) w Z. – był oddelegowany w okresie spornym do pracy na budowie eksportowej do b/NRD, wobec nieprzedłożenia przez wnioskodawcę wynagrodzeń zastępczych (zgodnie z § 10 ust. pkt. 2 rozporządzenia) – organ rentowy przyjął wynagrodzenie minimalne, zgodnie z art. 15 ust. 2a) u.e.r.f.u.s. Zgodnie z tym przepisem – jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18 u.e.r.f.u.s., z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r. (art. 174 ust. 3 u.e.r.f.u.s.).

Mając na uwadze powyższą regulację prawną, zdaniem pozwanego, ustalenie wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego następuje wg zasad określonych w/w przepisami prawa, a te przepisy nie dają możliwości przewalutowywania wynagrodzenia uzyskanego w obcej walucie (w markach niemieckich) z tytułu zatrudnienia za granicą na polskie złote, a następnie na przyjęcie tak obliczonej kwoty wynagrodzenia do obliczenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych oraz kapitału początkowego.

Dostarczone zaś przez wnioskodawcę karty poborów za lata 1987-1989 są niekompletne, zaś wykazane w nich zarobki są niższe niż te, które zostały uwzględnione przez pozwanego.

Natomiast w przedmiocie wynagrodzenia uzyskanego przez wnioskodawcę za okres nauki zawodu od 1 września 1975 r. do 30 czerwca 1978 r. w Fabryce (...) w Z., organ rentowy wskazał, iż w przypadku pracowników młodocianych odbywających praktyczną naukę zawodu przed 1 stycznia 1975 r. okres takiego zatrudnienia jest zaliczany przez ZUS na podstawie art. 6 ust. 2 pkt.3 u.e.r.f.u.s., przy uwzględnieniu zasad wynikających z zatrudnienia i wynagradzania takich pracowników określonych w odrębnych ustawach.

W piśmie procesowym z dnia 12 sierpnia 2018 r. wnioskodawca podtrzymał swoje stanowisko w sprawie, wnosząc o wystąpienie przez sąd do (...) sp. z o.o. w Ł. o wystawienie zaświadczenia o wynagrodzeniu innego pracownika zatrudnionego w kraju w tym samym lub podobnym charakterze w celu uzyskania wynagrodzenia zastępczego. W piśmie procesowym z dnia 26 września 2018 r. wniósł zaś o wystąpienie z wnioskiem o przesłanie zaświadczenia o wysokości osiąganego przez niego wynagrodzenia za sporny okres pracy w Niemczech.

Decyzją z dnia 19 kwietnia 2018 r., znak: I/20/152000068 organ rentowy dokonał przeliczenia świadczenia rentowego z całkowitej niezdolności do pracy na rzecz ubezpieczonego M. S., przyjmując do podstawy rozliczenia przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z okresu 10 lat kalendarzowych od 1980 do 1989, którą pomnożył przez wskaźnik wysokości podstawy wymiaru 59,77% przez kwotę bazową (...),(...), co dało iloczyn 2037,33 zł. Do ustalenia wysokości renty organ rentowy uwzględnił składkowe w ilości 13 lat 11 miesięcy i 127 dni (167 miesięcy), okresy składkowe zagraniczne – 26 lat, 10 miesięcy (322 miesięcy). Dokonując stosownych wyliczeń – ostatecznie organ rentowy ustalił świadczenie na kwotę 1907,45 zł. od 1 marca 2017 r.

Wnioskodawca złożył również od powyższej decyzji odwołanie wnosząc o jej uchylenie i przeliczenie podstawy wymiaru renty zaliczkowej wydanej w dniu 11 grudnia 2017 r. i jej wyrównanie od 1 stycznia 2017 r. wraz z ustawowymi odsetkami. W uzasadnieniu odwołania wskazał, że pozwany w zaskarżonej decyzji nie doliczył mu do podstawy wymiaru renty wysokości osiąganego wynagrodzenia za okresu nauki zawodu od 1 września 1975 r. do 30 czerwca 1978 r. w Fabryce (...) oraz wynagrodzenia za pracę w NRD od 9 czerwca 1987 r. do 31 grudnia 1989 r. na budowie eksportowej, na którą został oddelegowany w okresie zatrudnienia w Zakładzie Produkcyjno - (...) w Z.. W tym zakresie wnioskodawca powielił zarzuty i argumenty jak w treści uzasadnienia odwołania od decyzji w przedmiocie ustalenia wysokości kapitału początkowego.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. wniósł o jego oddalenie wskazując, że zarzuty odwołującego się są nieuzasadnione, ponieważ zaskarżona decyzja została wydana zgodnie z art. 173 ust. 1, art. 174 ust. 1, ust.2, ust.3, art. 6, art. 7, art. 15 ust. 1, ust.2a), ust.6, art. 17 ust. 1 u.e.r.f.u.s. oraz § 10 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (Dz.U nr 11, poz. 63, z późń. zm.; zwane dalej „rozporządzeniem”) oraz art. 57 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U.UE.L.04.166.i z dnia 30 kwietnia 200 4r.).

Ponadto podniósł, że decyzją z dnia 29 marca 2018 r. pozwany rozliczył wnioskodawcy rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, przyznaną decyzją zaliczkowa z dnia 11 grudnia 2017 r. od dnia 1 stycznia 2017 r., tj. od zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego – do dnia 31 grudnia 2019 r. Świadczenie zostało ustalone w proporcji, z uwagi na przebyte ubezpieczenie za granicą. Podstawa wymiaru renty została ustalona wg art. 18 ust. 1 i ust. 3 u.e.r.f.u.s. Wskaźnik wwpw renty został ustalony w wysokości 26,07%. Do wysokości renty przyjęto łącznie okresy składkowe: polskie i zagraniczne w wysokości 40 lat, 9 miesięcy i 27 dni.

Natomiast zaskarżoną decyzją z dnia 19 kwietnia 2018 r. organ rentowy przeliczył wnioskodawcy przyznaną rentę, zgodnie z informacją zawartą w decyzji z dnia 29 marca 2018 r. – od dnia 1 lutego 2018 r., tj. od dnia przedłożenia przez wnioskodawcę do ZUS zarobków uzyskanych w (...) Zakłady (...) w P. oraz w Fabryce (...) w Z. i zgodnie z art. 114 ust. 1 pkt.1 u.e.r.f.u.s., ponieważ w/w zarobki zostały przedłożone po uprawomocnieniu się decyzji przyznającej rentę (wpływ dokumentów do ZUS w dniu 06.02.2018r.).

W związku z powyższym brak jest podstaw do wyrównania świadczenia za okres od 1 stycznia 2017 r. wraz z odsetkami.

W przedmiocie wynagrodzenia uzyskanego za okres pracy na eksporcie w b/NRD, organ rentowy wskazał, iż do obliczenia podstawy wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy, organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z okresu 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. z okresu 1980-1989, poprzedzającego bezpośrednio rok, w którym wnioskodawca przystąpił po raz pierwszy do ubezpieczenia za granicą. Do ustalenia wysokości renty, za okres pracy na budowie eksportowej, wobec nieprzedłożenia przez wnioskodawcę wynagrodzeń zastępczych (zgodnie z § 10 ust. pkt. 2 rozporządzenia) – organ rentowy przyjął wynagrodzenie minimalne, zgodnie z art. 15 ust.2a) u.e.r.f.u.s., zgodnie z którym – jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

Natomiast w przedmiocie wynagrodzenia uzyskanego przez wnioskodawcę za okres nauki zawodu w Fabryce (...) w Z., organ rentowy wskazał, iż w przypadku pracowników młodocianych odbywających praktyczną naukę zawodu przed 1 stycznia 1975 r. okres takiego zatrudnienia jest zaliczany przez ZUS na podstawie art. 6 ust. 2 pkt.3 u.e.r.f.u.s., przy uwzględnieniu zasad wynikających z zatrudnienia i wynagradzania takich pracowników określonych w odrębnych ustawach.

Pozwany w uzasadnieniu odwołania przytoczył przepisy prawa i argumenty tożsame co w odpowiedzi na odwołanie od decyzji z dnia 13 kwietnia 2018 r., znak: (...) (...).

Powyższe sprawy zostały połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia postanowieniem Sądu Okręgowego w Elblągu z dnia 7 czerwca 2019 r.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

M. S. urodził się w dniu (...)

W okresie od 1 września 1975 r. do 30 czerwca 1978 r. był zatrudniony w Fabryce (...) w Z. jako uczeń nauki zawodu na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego i jednocześnie uczęszczał do (...) Szkoły Zawodowej dla Pracujących (...) Z.. W umowie zapisano konkretne stawki wynagrodzenia za 3 lata nauki. Brak dokumentacji płacowej potwierdzającej wysokość wynagrodzeń faktycznie wypłaconych.

W okresie id 1 września 1978 r. do 31 sierpnia 1983 r. oraz od 7 października 1983 r. do 6 kwietnia 1984 r. był zatrudniony w (...) Zakłady (...) w P..

W okresie od 24 kwietnia 1984 r. do 31 grudnia 1989 r. był zatrudniony na umowę o pracę w Fabryce (...) w Z., z tym że w okresie od 9 czerwca 1987 r. do 31 grudnia 1989 r. był oddelegowany do pracy na budowie eksportowej do b/NRD i wówczas otrzymywał wynagrodzenie w wysokości 1600 marek niemieckich. W umowie o pracę zapisano, że miał on otrzymywać wynagrodzenie złotowe w kwocie 3.500 zł.

(okoliczności bezsporne, dowód: akta rentowe, dokumentacja zawarta w aktach sprawy k.5-8, 90-92;akta osobowe k. 69, zeznania ubezpieczonego M. S. złożone na rozprawie w dniu 22 października 2019 r. – e protokół k. 195-196)

Decyzją z dnia 29 marca 2018 r. organ rentowy przyznał wnioskodawcy M. S., prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 1 stycznia 2017 r. do dnia 31 grudnia 2019 r., przyjmując do podstawy rozliczenia przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z okresu 10 lat kalendarzowych od 1980 do 1989, którą pomnożył przez wskaźnik wysokości podstawy wymiaru 26,07% przez kwotę bazową (...),(...), co dało iloczyn 888,63 zł. Do ustalenia wysokości renty organ rentowy uwzględnił składkowe w ilości 13 lat 11 miesięcy i 127 dni (167 miesięcy), okresy składkowe zagraniczne – 26 lat, 10 miesięcy (322 miesięcy). Dokonując stosownych wyliczeń – ostatecznie organ rentowy ustalił świadczenie na kwotę 888,63 zł. od 1 marca 2017 r.

Decyzją tą ZUS rozliczył wnioskodawcy rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, przyznaną decyzją zaliczkowa z dnia 11 grudnia 2017r. od dnia 1 stycznia 2017 r., tj. od zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego ­ do dnia 31 grudnia 2019 r. Świadczenie zostało ustalone w proporcji, z uwagi na przebyte ubezpieczenie za granicą.

Zaskarżoną decyzją organ rentowy przeliczył wnioskodawcy przyznaną rentę, zgodnie z informacją zawarta w decyzji z dnia 29 marca 2018 r. – od dnia 1 lutego 2018 r., tj. od dnia przedłożenia przez wnioskodawcę do ZUS zarobków uzyskanych w (...) Zakłady (...) w P. oraz w Fabryce (...) w Z. i zgodnie z art. 114 ust. 1 pkt. 1 u.e.r.f.u.s.

(dowód: decyzje akta rentowe ZUS)

Odwołania od obu decyzji jako niezasadne, nie zasługiwały na uwzględnienie.

Odnośnie odwołania od decyzji z dnia 13 kwietnia 2018 r. dotyczącej ustalenia kapitału początkowego, jest ono niezasadne, gdyż organ rentowy w sposób prawidłowy ustalił wysokość kapitału początkowego wnioskodawcy.

Zgodnie z treścią art. 173 ust. 1 u.e.r.f.u.s., kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek.

Zasady ustalania kapitału początkowego określa art. 174 ustawy, który w ustępach 1-3 stanowi:

1. kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12 (ust. 1),

2. przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy okresy składkowe, o których mowa w art. 6, okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5, okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2 (ust. 2),

3. podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu od dnia 1 stycznia 1980 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. (ust. 3).

W myśl art. 15 ust. 1 u.e.r.f.u.s. podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 tego przepisu.

Skoro zgodnie z art. 174 ust. 3 u.e.r.f.u.s. podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15 u.e.r.f.u.s., z tym, że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu od dnia 1 stycznia 1980 r. do dnia 31 grudnia 1998 r., kolejne 10 lat kalendarzowych, o jakich mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, ma być wybrane z okresu od dnia 1 stycznia 1980 r. do dnia 31 grudnia 1998 r., okres ten nie może być ani krótszy niż 10 lat a nadto z tego dziesięcioletniego okresu żadne okresy nie mogą być wyłączone. Z regulacji art. 16 ust. 1 ustawy wynika bowiem, że przy ustalaniu kolejnych 10 lat kalendarzowych przyjmuje się lata kalendarzowe następujące bezpośrednio po sobie, chociażby ubezpieczony w niektórych z tych lat lub w okresie krótszym niż rok nie pozostawał w ubezpieczeniu.

W realiach niniejszej sprawy kwestią sporną pozostawał okres 10 lat przyjętych do podstawy wymiaru kapitału początkowego. Spór dotyczył wysokości wynagrodzenia przyjętego przez organ rentowy w okresie od 9 czerwca 1987 r. do 31 grudnia 1989 r. pomimo posiadanych wysokości osiąganego wynagrodzenia oraz nieuwzględnienia okresu nauki zawodu od 1 września 1975 r. do 30 czerwca 1978 r.

Zarzuty wnioskodawcy sprowadzały się do trzech kwestii:

1.  braku zaliczenia przez organ rentowy na poczet kapitału początkowego wynagrodzenia z okresu od 9 czerwca 1987 r. do 31 grudnia 1989 r. pomimo posiadanych wysokości osiąganego wynagrodzenia uzyskiwanego przez wnioskodawcę w zatrudnieniu na budowie eksportowej mimo posiadanej dokumentacji;

2.  braku uwzględnienia w okresie zatrudnienia w ww. okresie wynagrodzeń w walucie obcej oraz faktycznie nie uwzględnienie przez organ rentowy wynagrodzenia zastępczego wskazanego przez zakład pracy macierzysty;

3.  braku uwzględnienia przez organ rentowy okresu nauki zawodu od 1 września 1975 r. do 30 czerwca 1978 r.

Przedmiot sporu sprowadzał się do ustalenia, czy przy ustalaniu kapitału początkowego oraz przyznanego ubezpieczonemu świadczenia rentowego może zostać przeliczone z uwzględnieniem w podstawie wymiaru świadczenia wynagrodzeń faktycznie otrzymanych przez odwołującego podczas pracy w Niemczech, tj. z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskiwanego w walucie obcej oraz jaka wysokość wynagrodzenia powinna zostać przyjęta przez organ rentowy. Nadto przedmiotem sporu był okresu nauki zawodu od 1 września 1975 r. do 30 czerwca 1978 r.

W rozpoznawanej sprawie kluczowa jest regulacja szczególna, a mianowicie § 10 rozporządzenia, którą zastosował organ rentowy, a z której wynika, że jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru, pracownik był zatrudniony za granicą, do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się za okresy tego zatrudnienia kwoty, od których za te okresy opłacono składkę na ubezpieczenie społeczne w kraju, albo jeżeli okres zatrudnienia za granicą przypada przed dniem 1 stycznia 1991 r. – kwoty wynagrodzenia przysługującego w tych okresach pracownikowi zatrudnionemu w kraju w takim samym lub podobnym charakterze, w jakim pracownik był zatrudniony przed wyjazdem za granicę. Nie jest wątpliwe, że do chwili obecnej nie zostały wydane nowe przepisy wykonawcze, zapowiadane w powoływanym przez wnioskodawcę art. 22 pkt 2 u.e.r.f.u.s., w myśl którego Rada Ministrów, została upoważniona do określenia w drodze rozporządzenia szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytury i renty, uwzględniających m.in. przypadki, w których podstawę wymiaru emerytury lub renty dla pracowników zatrudnionych za granicą ustala się na podstawie wynagrodzenia przysługującego pracownikom zatrudnionym w tym okresie w kraju w tym samym lub podobnym charakterze, w jakim pracownik był zatrudniony przed wyjazdem za granicę, albo na podstawie kwot ryczałtowych.

Jednoznaczne stanowisko w powyższym zakresie zajął Sąd Najwyższy, który w uzasadnieniu wyroku z dnia 9 stycznia 2012 r., sygn. akt II UK 74/11 (LEX nr 1130386) stwierdził wprost, iż w przedmiotowej sytuacji zastosowanie znajduje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. wydane na podstawie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 22 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 z późn. zm.) stanowiącego, że Rada Ministrów w drodze rozporządzenia określa zasady ustalania podstawy wymiaru świadczeń, gdy pracownik zatrudniony był za granicą, szczególnie gdy porówna się z jednej strony zakresy delegacji określone w obu ustawach (tekst jedn.: w ww. ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym z 1982 r. oraz w ustawie o emeryturach i rentach z FUS), z drugiej zaś strony treść tych regulacji. Co więcej, również w wyroku z dnia 4 marca 2010 r., sygn. akt II UK 306/09 (OSNP 2011 nr 17-18, poz. 236) Sąd Najwyższy wskazał, że podstawę wymiaru emerytury (renty) pracownika skierowanego do pracy za granicą przed 1 stycznia 1991 r. stanowi wynagrodzenie zastępcze, o którym mowa w § 10 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r., zachowującego moc i znajdującego dalej zastosowanie na podstawie art. 194 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Jak dobitnie zaznaczył Sąd Najwyższy, brak jest normy prawnej, według której wynagrodzenia otrzymywane w czasie zatrudnienia za granicą stanowiłyby w pełni (w pełnej wysokości) podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, według tych samych zasad, jakie obowiązują dla zatrudnionych w kraju. Innymi słowy, uprawnione jest stwierdzenie, że przepis § 10 rozporządzenia z dnia 1 kwietnia 1985 r., dotyczący podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zatrudnianych za granicą, stanowi regulację szczególną i samodzielną, skoro wprowadza inną niż powszechna podstawę wymiaru składek obowiązującą dla zatrudnianych w kraju.

W świetle zaprezentowanych wyżej przepisów prawa oraz ich wykładni jakichkolwiek wątpliwości nie mogła zatem budzić teza, że również w przypadku skarżącego - jako pracownika pracującego za granicą przed dniem 1 stycznia 1991 r., a konkretnie w spornym okresie od od 9 czerwca 1987 r. do 31 grudnia 1989 r. – podstawę wymiaru kapitału początkowego nie mogło stanowić wynagrodzenie wypłacane w walucie obcej (markach niemieckich i wynagrodzenie złotowe), a mogło stanowić tylko i wyłącznie wynagrodzenie zastępcze, o którym mowa w § 10 pkt 2 ww. rozporządzenia. Jak bowiem trafnie w cytowanym wyżej wyroku z dnia 4 marca 2010 r. wskazał Sąd Najwyższy, z przepisu § 10 rozporządzenia wynika alternatywa rozłączna i jej drugi człon (zdanie z pkt 2 stwierdzające, że ”jeżeli okres zatrudnienia za granicą przypada przed dniem 1 stycznia 1991 r., to do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się za okresy tego zatrudnienia kwoty wynagrodzenia przysługującego w tych okresach pracownikowi zatrudnionemu w kraju w takim samym lub podobnym charakterze, w jakim pracownik był zatrudniony przed wyjazdem za granicę”) nie jest uwarunkowany od niespełnienia się normy z pierwszego przepisu („jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru, pracownik był zatrudniony za granicą, to do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się za okresy tego zatrudnienia kwoty, od których za te okresy opłacono składkę na ubezpieczenie społeczne w kraju”). Norma prawna wynikająca z tego przepisu jest zatem taka, że wyłącznie dla zatrudnionych za granicą do końca 1990 r. do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się wynagrodzenie zastępcze, którego wysokość powinien potwierdzić pracodawca, zatrudniający pracownika przed jego wyjazdem za granicę. Na marginesie wskazać trzeba, że tzw. wynagrodzenie zastępcze jako podstawę wymiaru dla zatrudnionych za granicą przyjmowano również poprzednio na gruncie § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 marca 1984 r. w sprawie okresów zatrudnienia za granicą i zasad udzielania świadczeń emerytalno-rentowych z tytułu tego zatrudnienia (Dz. U. Nr 17, poz. 81 z późn. zm.). Żadne odmienne regulacje, które pozwalałyby przyjmować za podstawę składek wynagrodzenie faktycznie wypłacone w czasie pracy za granicą, nie wynikały ani z obowiązującego w okresie tego zatrudnienia wnioskodawcy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1974 r. w sprawie niektórych praw i obowiązków pracowników skierowanych do pracy za granicę w celu realizacji budownictwa eksportowego i usług związanych z eksportem, ani z uchwały nr 71 Rady Ministrów z dnia 3 maja 1989 r. w sprawie zasad wynagradzania oraz przyznawania innych świadczeń związanych z pracą pracownikom skierowanym do pracy za granicą w celu realizacji budownictwa eksportowego i usług eksportowych (M.P Nr 14, poz. 106). Granica czasowa stosowania instytucji wynagrodzenia zastępczego do ustalenia podstawy wymiaru w pewnym stopniu koreluje bowiem ze wprowadzonym później rozwiązaniem zawartym w § 9 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 r. w sprawie wysokości i podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, zgłaszania do ubezpieczenia społecznego oraz rozliczania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego (tekst jedn.: Dz. U. z 1993 r. Nr 68, poz. 330 z późn. zm.), zgodnie z którym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne pracowników skierowanych do pracy za granicą w celu realizacji budownictwa eksportowego i usług eksportowych stanowi przeciętne wynagrodzenie. Należy także zaznaczyć, że brak normy prawnej, według której wynagrodzenia otrzymywane w czasie zatrudnienia za granicą stanowiłyby w pełni (w pełnej wysokości) podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne według tych samych zasad jakie obowiązują dla zatrudnionych w kraju.

W przypadku zatem wnioskodawcy pracującego za granicą przed dniem 1 stycznia 1991 r., podstawę wymiaru renty stanowić mogło tylko i wyłącznie wynagrodzenie zastępcze, o którym mowa w § 10 pkt 2 rozporządzenia (por. wyżej cyt. orzeczenia SN, por. również wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 9 stycznia 2014 r., III AUa 564/13,LEX).

W przedmiocie wynagrodzenia uzyskanego za okres pracy na eksporcie w b/NRD, organ rentowy, wobec braku możliwości ustalenia wynagrodzenia zastępczego (brak dokumentów), prawidłowo do ustalenia kapitału początkowego i obliczenia podstawy wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy, organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z okresu 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. z okresu 1980-1989, poprzedzającego bezpośrednio rok, w którym wnioskodawca przystąpił po raz pierwszy do ubezpieczenia za granicą.

Do ustalenia kapitału początkowego i wysokości renty, za okres pracy na budowie eksportowej, wobec nieprzedłożenia przez wnioskodawcę wynagrodzeń zastępczych (zgodnie z § 10 ust. Pkt 2 rozporządzenia) - organ rentowy przyjął wynagrodzenie minimalne, zgodnie z art. 15 ust.2a) e.r.f.u.s., zgodnie z którym - jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 i ust. 6 w/w podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę lub z okresu 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 w/w ustawy - podstawę wymiaru emerytury lub renty dla osób posiadających okresy ubezpieczenia za granicą, o których mowa w art. 8, ustala się na zasadach określonych w art. 15-17 e.r.f.u.s.

Mając na uwadze powyższą regulację prawną, ustalenie wysokości podstawy wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy następuje wg zasad określonych w/w przepisami prawa, a te przepisy nie dają możliwości przewalutowywania wynagrodzenia uzyskanego w obcej walucie (w markach niemieckich) z tytułu zatrudnienia za granicą na polskie złote, a następnie na przyjęcie tak obliczonej kwoty wynagrodzenia do obliczenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno- rentowych oraz kapitału początkowego.

Dostarczone przez wnioskodawcę karty poborów za lata 1987-1989 są niekompletne, a wykazane w nich zarobki są niższe niż te, które zostały uwzględnione przez pozwanego.

W tym miejscu należy wskazać, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w § 22 rozporządzenia dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1996 r., II URN 3/95, OSNP 1996/16/239). Pomimo braku wskazanych powyżej ograniczeń dowodowych w postępowaniu sądowym z zakresu ubezpieczeń społecznych nie można wysokości zarobków stanowiących podstawę do wyliczenia świadczenia ustalać w sposób hipotetyczny, oparty jedynie na domniemaniach. Przy obliczaniu wysokości podstawy świadczenia, zgodnie z przepisami u.e.r.f.u.s., bierze się pod uwagę dokładnie ustaloną wartość - wysokość uzyskiwanego wynagrodzenia w określonym czasie. Zgodnie zaś ze stanowiskiem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 9 stycznia 1998 r., sygn. akt II UKN 440/97 (OSNP 1998/22/667) zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych. Zgodnie zaś z poglądem wyrażonym przez Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 20 czerwca 2007 r., sygn. akt III AUa 482/07 (OSA 2009/1/1) przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych są normami bezwzględnie obowiązującymi i nie zawierają unormowań pozwalających na ustalenie wynagrodzenia w sposób przybliżony lub prawdopodobny. Podobnie w wyroku z dnia 28 października 2008 r., sygn. akt III AUa 560/08 (LEX nr 468584), Sąd Apelacyjny w Szczecinie stwierdził, że w sprawie, w której przedmiotem jest prawo do świadczenia rentowo-emerytalnego lub wysokość tego świadczenia wymaga się dowodów potwierdzających czy uprawdopodobniających w stopniu graniczącym z pewnością nie tylko fakt zatrudnienia, ale i pozostałe okoliczności związane ze świadczeniem pracy.

Jak wynika z powyższego nie jest możliwe ustalenie kapitału początkowego i przeliczenie wysokości świadczenia w oparciu o hipotetyczne lub uśrednione wysokości zarobków (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 4 kwietnia 2012 r., sygn. III AUa 1091/11, LEX nr 1164104, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 20 czerwca 2007 r., sygn. III AUa 482/07, Apel.-W-wa 2008/1/154, OSA 2009/1/1).

Tym samym brak jest możliwości, przyjęcie wysokości wynagrodzenia za pracę tylko i wyłącznie na podstawie umowy o pracę za granicą.

Ponadto zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Stosownie zaś do treści art. 232 k.p.c., strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Procesowe zagadnienia ciężaru dowodu pozostają w kręgu zasady kontradyktoryjności. Sama sporność czy niesporność faktu nie przesądza jeszcze o tym, czy fakt stwierdzony przez strony postępowania jest zgodny z rzeczywistym stanem rzeczy. Sąd może dopuścić dowody niewskazane przez strony, jednakże przepis ten nie może być rozumiany zbyt szeroko, gdyż doprowadziłoby to do przekreślenia zasady kontradyktoryjności procesu cywilnego. W szczególności Sąd nie ma obowiązku zbierania dalszych dowodów z urzędu, jeżeli zebrany w sprawie materiał dowodowy jest dostateczny dla jej rozstrzygnięcia (por. wyrok Sądu Najwyższego z 8 lipca 1980 roku, sygn. akt I CR 75/80, OSNC 1981, Nr 2-3, poz. 36).

Przeprowadzone postępowanie dowodowe w sprawie nie dało podstaw do ustalenia wynagrodzenia zastępczego. Ubezpieczony składał wnioski dowodowe co do pozyskania dowodów na okoliczność ustalenia wynagrodzenia zastępczego, Sąd podjął działania zmierzające również do pozyskania, na wniosek ubezpieczonego, jak i z urzędu materiału dowodowego, jednakże nie dało to wystarczającego rezultatu. Wskazani przez wnioskodawcę pracownicy, bądź świadczyli w okresie spornym razem z nim pracę na budowie eksportowej, a w przypadku pracy w tym samym zakładzie pracy, świadczyli pracę na innych stanowiskach. Jedynie J. M. w okresie od 26 stycznia 1988 r. do 1 lutego 1988 r. świadczył pracę na stanowisku ślusarz-modelarz, jednakże brak dokumentacji płacowej z podmiotu przechowującego akta osobowe pracowników zatrudnionych w Fabryce (...) w Z. uniemożliwi ustalenie wysokości wynagrodzenia zastępczego za ten okres. Wnioskodawca innych dowodów nie przedstawił w tym zakresie.

Jednocześnie należy podkreślić, iż określone w przepisie art. 15 w związku z art. 174 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS zasady ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego mają zastosowanie także do okresów przypadających przed wejściem w życie ustawy emerytalnej i wprowadzonej równocześnie ustawy z dnia 13 października 1998 r. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887 z późn. zm.), kiedy nie prowadzono indywidualnych kont emerytalnych. Okoliczność opłacania składek na deklaracje bezimienne nie pozwala ustalić wysokości wynagrodzenia od którego były opłacane składki za danego pracownika. Składki na ubezpieczenie emerytalne zapisywane są na koncie indywidualnym ubezpieczonego dopiero od 1 stycznia 1999 r. Za okres trwania ubezpieczenia przed tą datą nie ma możliwości wyliczenia sumy składek. Okres ten zostanie jednak uwzględniony w wysokości emerytury w postaci tzw. kapitału początkowego.

Kapitał początkowy ustalany jest tylko dla potrzeb obliczenia nowej emerytury, w systemie zdefiniowanej składki czyli w takim, gdy znana jest tylko składka, według formuły uwzględniającej sumę składek i hipotetyczny okres pobierania świadczenia, a więc dla osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., które podlegały obowiązkowi ubezpieczenia społecznego przed dniem 1 stycznia 1999 r.

Za podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w tych okresach przyjmuje się zatem kwoty wynagrodzenia wypłaconego przez pracodawcę. Osoba ubiegającą się o ustalenie kapitału początkowego musi zatem wykazać wysokość przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, a jeżeli była pracownikiem - wysokość wynagrodzenia, takich danych bowiem nie da się ustalić na podstawie deklaracji bezimiennych. Za podstawę wymiaru kapitału początkowego przyjmuje się kwotę udowodnioną przez zainteresowanego, która nie koniecznie musi odpowiadać wysokości faktycznie uzyskanego wynagrodzenia (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 8 sierpnia 2006 r., I UK 27/06, OSNP 2007/15-16/235).

Powyższe rozważania dotyczą również przeliczenia wysokości świadczenia rentowego.

Nadto organ rentowy przywołał przepis art. 114 ust. 1 u.e.r.f.u.s., wskazując, że skarżący nie przedłożył żadnych nowych dowodów ani nie wskazał nowych okoliczności, które miałyby wpływ na prawo do świadczenia.

Zgodnie z art. 114 ust. 1 u.e.r.f.u.s. w sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, m. in. jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość.

Jak wynika z powyższego dla skuteczności postępowania o ponowne ustalenie wysokości świadczenia, konieczne jest zaistnienie jednej z przesłanek wymienionych w art. 114 ust. 1 u.e.r.f.u.s., tj. przedłożenie nowych dowodów lub ujawnienie okoliczności występujących przed wydaniem prawomocnej decyzji organu rentowego, a nie branych pod uwagę w uprzednim postępowaniu.

Odnosząc przedstawione rozważania do realiów niniejszego postępowania należy zauważyć, że sytuacja taka nie miała miejsca w rozpoznawanej sprawie. Wnioskodawca nie przedłożył bowiem żadnych nowych dokumentów, nie przedstawił żadnych nowych okoliczności nieznanych dotąd organowi rentowemu, mających wpływ na wysokość należnej mu renty.

W myśl zaś art. 116 ust. 5 u.e.r.f.u.s. do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości, określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

W sprawie jednakże wnioskodawca, jak podano to wyżej, nie wykazał, iż wyliczenia dokonane przez pozwanego są nieprawidłowe, nie przedstawił sam wymaganych prawem dowodów, a wynik postępowania dowodowego w tym zakresie uniemożliwił Sądowi dokonania innego wyliczenia.

Również odnośnie pkt 3 opisanych zarzutów należało uznać je za bezpodstawne. W przedmiocie wynagrodzenia uzyskanego przez wnioskodawcę za okres nauki zawodu od 1 września 1975 r. do 30 czerwca 1978 r. w Fabryce (...) w Z., wskazać należy, iż w przypadku pracowników młodocianych odbywających praktyczną naukę zawodu przed 01.01.1975 r. okres takiego zatrudnienia jest zaliczany przez ZUS na podstawie art. 6 ust. 2 pkt.3 e.r.f.u.s., przy uwzględnieniu zasad wynikających z zatrudnienia i wynagradzania takich pracowników określonych w odrębnych ustawach.

Z dniem 01.01.1975r. wszedł w życie Kodeks Pracy.

Wobec tego, iż wnioskodawca odbywał praktyczną naukę zawodu w okresie od 01.09.1975r. do 30.06.1978r, tj. w okresie obowiązywania KP, uwzględnienie w/w okresu zatrudnienia i wynagrodzenia uzyskanego z tego tytułu, tj. w charakterze ucznia praktycznej nauki zawodu, należy rozpatrzyć w kontekście art. 6 ust.2 pkt 1a) ww. ustawy, który stanowi, że za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15.11.1991r. okresy zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia na obszarze Państwa Polskiego - w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach pracownik pobierał wynagrodzenie.

Zgodnie z art. 195 § 1 KP w pierwotnym brzmieniu - umowa o pracę zawierana w celu przygotowania zawodowego powinna określać w szczególności:

- rodzaj przygotowania zawodowego (nauka zawodu lub przyuczenie do wykonywania określonej pracy),

- czas trwania i miejsce odbywania przygotowania zawodowego,

- sposób dokształcania teoretycznego,

- wysokość wynagrodzenia

Zatem, mając na uwadze w/w przepisy prawa - dla uwzględnienia wysokości wynagrodzenia wnioskodawcy, otrzymanego za okres pracy w charakterze pracownika młodocianego, wykonywanej na podstawie umowy o pracę zawieranej w celu przygotowania zawodowego, konieczne jest przedłożenie zarobków wskazujących na wysokość faktycznego wynagrodzenia uzyskanego przez wnioskodawcę, jako pracownika młodocianego, za poszczególne lata takiej pracy, wynikających z umowy o pracę zawieranej w celu przygotowania zawodowego lub wpisanych do legitymacji ubezpieczeniowej.

Tym samym do pracowników młodocianych nie stosuje się wynagrodzenia minimalnego, o którym mowa w art. 15 ust. 2 a) w/w ustawy, ani też nie ma możliwości przyjęcia wynagrodzenia zastępczego pracownika, który nie był pracownikiem młodocianym, zatrudnionego na takim samym stanowisku pracy ( bądź podobnym) na jakim zatrudniony był wnioskodawca, gdyż, jak wskazano powyżej zatrudnienie wnioskodawcy odbywało się na odrębnych zasadach - tj. dotyczących pracowników młodocianych i które to zasady nie miały zastosowania wobec innej kategorii pracowników nie młodocianych.

Wobec braku tego rodzaju dokumentacji, co wskazano w stanie faktycznym, nie ma możliwości ustalenia tego wynagrodzenia.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy orzekł na postawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. jak w pkt 1 sentencji wyroku.

Zgłoszony w piśmie procesowym z dnia 10 stycznia 2020 r. ponowny wniosek o wyrównanie świadczenia rentowego wraz z odsetkami przekazano do pozwanego celem rozpoznania (pkt II wyroku) jako nowe żądanie na podstawie art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c.

W myśl art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Należy podkreślić, że w judykaturze przyjmuje się, iż przegrywającym jest powód, którego żądanie nie zostało uwzględnione, lub pozwany, którego obrona okazała się nieskuteczna. Dla oceny, czy strona przegrała sprawę, obojętne jest, czy ponosi ona winę prowadzenia procesu oraz czy uległa co do istoty, czy tylko formalnie, np. przez odrzucenie pozwu z powodu niedopuszczalności drogi sądowej albo przez przekazanie sprawy innemu organowi na podstawie art. 464 § 1 k.p.c. (por. postanowienie SN z dnia 9 października 1967 r., I CZ 81/67, LEX nr 6221, zob. także postanowienia SN: z dnia 10 listopada 2010 r., III PZ 5/10, LEX nr 686071, oraz z dnia 23 lutego 2012 r., V CZ 146/11, LEX nr 1147818).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należało dojść do wniosku, że złożenie przez ubezpieczonego odwołania od pisma organu rentowego, które nie stanowiło decyzji administracyjnej, spowodowało konieczność odrzucenia tego odwołania z przyczyn formalnych – niedopuszczalności drogi sądowej. W związku z powyższym należało dojść do wniosku, że to wnioskodawca jest stroną przegrywającą w tym postępowaniu.

Mając na uwadze powyższe Sąd na mocy art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2018r., poz. 265), orzekł jak w pkt III wyroku. .