Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Elblągu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lutego 2015 r.

Sąd Okręgowy w Elblągu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Aleksandra Ratkowska

Sędziowie: SO Arkadiusz Kuta (spr.)

SO Krzysztof Nowaczyński

Protokolant: st. sekr. sąd. Danuta Gołębiewska

po rozpoznaniu w dniu 11 lutego 2015 r. w Elblągu

na rozprawie

sprawy z powództwa A. B.

przeciwko D. C. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Ostródzie

z dnia 2 grudnia 2014 r. sygn. akt I C 1001/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchyla nakaz zapłaty z dnia 9 czerwca 2014r., zasądza od pozwanego D. C. (1) na rzecz powoda A. B. kwotę 21.752,55 zł (dwadzieścia jeden tysięcy siedemset pięćdziesiąt dwa złote pięćdziesiąt pięć groszy) z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, nie większej niż 20 %, od kwoty 16.319 zł (szesnaście tysięcy trzysta dziewiętnaście złotych) od dnia 25 lutego 2014r. i od kwoty 5.433,55 zł (pięć tysięcy czterysta trzydzieści trzy złote pięćdziesiąt pięć groszy) od dnia 29 maja 2014r., oddala powództwo w pozostałym zakresie i zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.696 zł (dwa tysiące sześćset dziewięćdziesiąt sześć złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.200 zł (jeden tysiąc dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu za drugą instancję.

I Ca 36/15

UZASADNIENIE

A. B. domagał się zasądzenia od D. C. (1) kwoty 22.265,38 zł z odsetkami od dnia 1 maja 2012 roku do dnia zapłaty i kosztami procesu . W uzasadnieniu wskazał , że w dniu 18 kwietnia 2012 roku udzielił pozwanemu pożyczki w kwocie 8.000 zł i 2.000 euro . W celu zabezpieczenia zwrotu pożyczki pozwany wystawił weksel in blanco . Pozwany nie zwrócił pożyczonej kwoty pomimo wielokrotnych wezwań .

W dniu 9 czerwca 2014 roku Sąd Rejonowy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym , którym uwzględnił powództwo w całości.

D. C. (1) złożył zarzuty od nakazu zapłaty , w których wniósł o jego uchylenie w całości , oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda kosztów procesu .

W uzasadnieniu podał , że nie podpisał weksla dołączonego do pozwu . Przyznał jednocześnie , że powód udzielił mu pożyczki w kwocie 8.000 zł i 2.000 euro , ale pożyczkę zwrócił : 2000 euro w gotówce w dniu 4 czerwca 2012 roku , a pozostałość została rozliczona poprzez usługi świadczone na rzecz powoda przez pozwanego i jego syna .

Wyrokiem z dnia 2 grudnia 2014 roku Sąd Rejonowy w Ostródzie utrzymał nakaz zapłaty w mocy .

W uzasadnieniu ustalono , że w dniu 18 kwietnia 2012 roku w O. A. B. i D. C. (1) zawarli umowę pożyczki kwoty 8.000 zł oraz 2.000 euro na czas do 30 kwietnia 2012 roku , bez oprocentowania . Za opóźnienie w zwrocie pożyczki pozwany zobowiązał się do zapłaty odsetek karnych w wysokości 20 % w stosunku rocznym . Postanowiono również , że tytułem zabezpieczenia zwrotu pożyczki wraz z ewentualnymi odsetkami karnymi pozwany wystawi weksel własny in blanco , płatny bez protestu oraz upoważnia powoda do wypełnienia tego weksla do kwoty udzielonej pożyczki wraz z ewentualnymi odsetkami , powiększonej o dodatkowe koszty związane z dochodzeniem niespłaconej kwoty . Ustalono dalej , że pozwany nie zwrócił pożyczonej kwoty . Pismem z dnia 25 lutego 2014 roku powód wezwał pozwanego do stawienia się w dniu 6 marca 2014 roku w celu przedstawienia weksla do zapłaty oraz wezwał do zapłaty sumy wekslowej w łącznej kwocie 22.265,38 zł informując jednocześnie , że kwota ta wynika z pożyczki i składa się na nią 8.000 zł oraz 8.319 zł , co stanowi 2.000 euro przeliczone według średniego kursu NBP z dnia 24 lutego 2014 roku oraz odsetki umowne naliczone zgodnie z § 4 umowy pożyczki .

Sąd Rejonowy podkreślił bezsporna okoliczność udzielenia pożyczki i przekazania pieniędzy pozwanemu . Ten , nie kwestionując faktu podpisania umowy pożyczki , twierdził jednak , że faktycznie strony umówiły się w ten sposób , że zwrot pożyczki nastąpi formie usług z zakresu wulkanizacji i napraw samochodów zaś kwota w euro zostanie zwrócona powodowi gdy powód tego zażąda . Twierdzeniom tym Sąd pierwszej instancji nie dał wiary ponieważ pozostawać miały w sprzeczności z umową w formie pisemnej , a ponadto nie zostały przez pozwanego udowodnione , a powód im zaprzeczył . W umowie strony ściśle określiły termin zwrotu pożyczki , zastrzegając dodatkowo karne odsetki za zwłokę . Pozwany twierdził także , że zwrócił pożyczkę , ale ciężar dowodów w tym zakresie spoczywał na nim . Pozwany twierdził , że częściowo zwrócił pożyczkę w ten sposób , że zarówno on jak i jego syn świadczyli na rzecz powoda usługi wulkanizacji oraz transportu i przechowywania pojazdów , ale powinien wykazać świadczenie usług o określonej wartości oraz ich zaliczenie przez powoda na poczet zwrotu pożyczki , bądź też musiałby złożyć oświadczenie o potrąceniu . Pozwany złożył do akt wystawione przez siebie oraz przez swojego syna dokumenty o tytułach „ rozliczenie ” oraz „ koszt usług świadczonych na rzecz powoda przez D. C. (2) ” ale są one niewiarygodne - wystawione jednostronnie na potrzeby procesu i nie poparte innymi dowodami , zaś w takcie przesłuchania zarówno sam pozwany jak i jego syn podważyli ich wiarygodność wskazując , że część z tych usług była wykonana jeszcze przed umową pożyczki , a na dzień jej zawarcia powód był mu winien z tytułu wykonanych usług około 2.000 zł . W takim wypadku bezcelowe byłoby pożyczanie od powoda pieniędzy . Fakt wykonania usług nie został w żaden inny sposób potwierdzony , pozwany nie wystawił rachunków ani faktur , strony nie zawarły żadnych umów . Okoliczność na którą powołuje się pozwany nie zdołał udowodnić również za pomocą zeznań świadków R. B., D. C. (3) oraz M. G. . Pozwany opisywał także okoliczności zwrotu powodowi w dniu 4 czerwca 2012 roku gotówki , ale i to wymagało dowodu . Zwracał zatem uwagę Sąd Rejonowy , że zgodnie z art. 462 k.c. dłużnik spełniając świadczenie może żądać od wierzyciela pokwitowania , a z art. 463 k.c. wynika , że dłużnik może powstrzymać się ze spełnieniem świadczenia albo złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego , jeżeli wierzyciel odmawia pokwitowania . Pozwany nie złożył pokwitowania . Wyjaśnienia pozwanego , że powód spieszył się oraz , że mieli do siebie zaufanie gdyż pozostawali w dobrych stosunkach nie przekonały Sądu pierwszej instancji . Osoby darzące się zaufaniem zazwyczaj nie sporządzają umowy pożyczki takiej treści , jak złożona do akt , a w szczególności nie przewidują wysokich odsetek za opóźnienie w spłacie pożyczki czy dodatkowych zabezpieczeń w postaci weksla . Pokwitowanie nie jest oczywiście jedynym środkiem dowodowym za pomocą , którego pozwany mógł wykazać , że spełnił świadczenie . Zgłosił dowód z zeznań świadków oraz przedłożył wykaz połączeń telefonicznych , z których wynika , że w dniu 4 czerwca 2012 roku powód do niego telefonował . Wykaz połączeń telefonicznych jest dowodem jedynie na to , że w tym dniu pozwany telefonował do powoda . Nie wiadomo czego dotyczyła rozmowa telefoniczna , a z wykazu połączeń telefonicznych wynika , że pozwany telefonował do powoda również w dniu 5 i 7 czerwca 2012 roku . Na okoliczność spłaty pożyczki pozwany przedstawił dowody z zeznań świadków , którym Sąd Rejonowy nie dał wiary. Zeznania świadka P. I. nie są wiarygodne ponieważ świadek ten pozostaje w silnym konflikcie z powodem co wynikało z jego własnych słów . Dodatkowo świadek zeznał, że kontaktował się przed przesłuchaniem z pozwanym , który przekazał mu , czego ma dotyczyć przesłuchanie . Pozostali świadkowie : M. G. i D. C. (2) również nie są świadkami w pełni wiarygodnymi . M. G. jest pracownikiem powoda , pozostaje wobec niego w stosunku podległości i ma zatem interes żeby składać zeznania na jego korzyść , a D. C. (2) jest synem pozwanego , dla którego była przeznaczona pożyczona od powoda kwota pieniężna , stąd świadek jest istotnie zainteresowany korzystnym dla pozwanego rozstrzygnięciem . Powód zaprzeczył spłacie . Przyznał wprawdzie , że faktycznie w czerwcu 2014 roku wyjeżdżał za granicę , ale złożył fakturę za pobyt w hotelu w H. w dniach 5 i 6 czerwca 2012 roku i stwierdził , że nie mógł otrzymać od pozwanego pieniędzy w dniu 4 czerwca ponieważ wówczas przebywał w K. na spotkaniu biznesowym . Na tę okoliczność zgłosił wniosek o przesłuchanie świadka , który oddalono zakładając , iż nawet przy ustaleniu , że w dniu 4 czerwca 2012 roku powód przebywał w O. , nie można uznać za udowodnionego faktu zwrotu przez pozwanego pieniędzy .

Nawiązując do art. 227 k.p.c. , według którego przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie , Sąd Rejonowy wyjaśnił przyczyny oddalenia wniosku pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego grafologa na okoliczność ustalenia , że podpis pod wekslem nie został nakreślony przez pozwanego . Uznano mianowicie , że nie jest to fakt istotny dla rozstrzygnięcia bowiem podstawą faktyczną roszczenia powoda jest fakt zawarcia umowy pożyczki , a ta okoliczność była bezsporna . Roszczenie powoda nie jest roszczeniem abstrakcyjnym opartym wyłącznie na wystawionym wekslu . Złożony weksel miał stanowić jedynie zabezpieczenie wykonania zobowiązania , z którego roszczenie się wywodzi . Zdaniem Sądu pierwszej instancji nawet przy ustaleniu , że pozwany nie podpisał weksla roszczenie powoda i tak należało uwzględnić , dlatego też opinia biegłego grafologa była zbędna , a jedynie przedłużałaby postępowanie i podwyższała jego koszty .

Przedstawił Sąd Rejonowy wreszcie sposób ustalenia wysokości wierzytelności . Zgodnie z art. 358 k.c. wartość euro ustalono na dzień wymagalności tj. 1 maja 2012 roku , to jest według średniego kursu NBP wynoszącego 4,16 zł . Kwota 2.000 euro odpowiadała zatem kwocie 8.320 zł. Pozwany zatem był winien pozwanemu łącznie 16.320 zł . Od tej kwoty powód miał prawo żądać odsetek w wysokości 20 % rocznie za czas opóźnienia . Umowa pożyczki w zakresie ustalenia stopy procentowej odsetek jest sprzeczna z art. 359 § 2 ¹ i § 2 ² k.c. zgodnie , z którym maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego . Jeżeli wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza wysokość tych odsetek maksymalnych , należą się odsetki maksymalne . Wyliczenie odsetek maksymalnych od dnia wymagalności roszczenia , czyli 1 maja 2012 roku do dnia wniesienia pozwu , czyli 27 maja 2014 roku według kalkulatora odsetek maksymalnych LEX od kwoty 16.320 zł wynosi 6.628,60 zł . Pozwany jest zatem zobowiązany zwrócić powodowi kwotę 22.948,60 zł .

Apelację od tego wyroku złożył D. C. (1)domagając się jego zmiany , uchylenia w całości nakazu zapłaty z dnia 9 czerwca 2014 roku i oddalenia powództwa oraz zasądzenia kosztów procesu za obie instancje ( wnioski apelacyjne uzupełniono w toku rozprawy apelacyjnej z dnia 11 lutego 2015 roku ) . Zarzucił Sądowi pierwszej instancji naruszenie przepisów postępowania , to jest art. 233 §§ 1 i 2 k.p.c. , 328 § 2 k.p.c. i 255 k.p.c. przez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów , dokonanie jej w sposób wybiórczy i wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego i w ten sposób odmówienie przymiotu wiarygodności zeznaniom świadków powołanych przez pozwanego na okoliczność zwrotu pożyczki w kwocie 2.000 euro , podczas gdy z prawidłowo ocenionych zeznań świadków jednoznacznie wynika , że powód otrzymał od pozwanego tą kwotę w dniu 4 czerwca 2013 roku . Dojść miało także do naruszenia art. 231 § 1 k.p.c. przez uznanie faktu zapłaty za nieudowodniony podczas gdy okoliczność ta została jednoznacznie wykazana zeznaniami świadków i art. 233 § 1 k.p.c. przez przyjęcie , że pozwany nie rozliczył kwoty 8.000 zł wykonanymi na rzecz powoda usługami podczas gdy wartość usług wykonanych przez pozwanego i jego syna przekroczyła tą kwotę . Sąd pierwszej instancji uchybić miał także normie art. 227 k.p.c. w związku z art. 162 k.p.c. przez oddalenie wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego grafologa na okoliczność czy pozwany podpisał weksel . Ten zaś stanowił podstawę wydania nakazu zapłaty , a opinia posłużyć mogła także ocenie innych dowodów , w tym w szczególności przesłuchania stron . Naruszenie art. 485 k.p.c. w związku z art. 496 k.p.c. polegać miało na utrzymaniu w mocy nakazu zapłaty pomimo zaniechania oceny ważności weksla , który był podstawą wydania nakazu zapłaty . Skoro wskazuje Sąd , że opiera wyrok na stosunku podstawowym to powinien uchylić nakaz w całości i wydać wyrok . Apelant uważa także , że naruszono prawo materialne , to jest art. 359 k.c. przez dwukrotne zasądzenie odsetek za zwłokę , najpierw w postaci kwoty skapitalizowanych odsetek od 1 maja 2012 roku do lutego 2014 roku , a następnie odsetek ustawowych od sumy kwoty głównej i skapitalizowanych odsetek od dnia 1maja 2012 roku , podczas gdy odsetki ustawowe mogą być naliczane od dnia następnego po wniesieniu pozwu lub od dnia następnego po skapitalizowaniu . Pozwany wniósł o przeprowadzenie w postepowaniu apelacyjnym dowodu z opinii biegłego celem ustalenia , że weksel dołączony do pozwu nie został podpisany przez pozwanego .

A. B. wniósł o oddalenie apelacji pozwanego i zasądzenie kosztów procesu za drugą instancję .

Sąd Okręgowy w Elblągu ustalił i zważył , co następuje :

Apelacja D. C. (1) okazała się zasadna tylko w niewielkim zakresie .

Trafny był zarzut naruszenia prawa materialnego , ale spowodował zmianę zaskarżonego wyroku tylko w zakresie należności ubocznej . A. B. rzeczywiście dochodził odsetek od skapitalizowanych odsetek również za okres przypadający przed wytoczeniem powództwa . Naruszono tym samym art. 482 § 1 k.c. - od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa . Sposób obliczenia kwoty dochodzonej w niniejszej sprawie określono w piśmie z dnia 25 lutego 2014 roku , dołączonym do pozwu ( karta 9 ) . Powód wysokość należności głównej ustalił wedle średniego kursu euro na dzień 24 lutego 2014 roku na kwotę 16.319 zł ( 8.000 zł + równowartość 2.000 euro – 8.319 zł = 16.319 zł ) . Pozostała część kwoty wymienionej w petitum pozwu to odsetki umowne liczone na podstawie § 4 umowy pożyczki z 18 kwietnia 2012 roku . Przypadały one powodowi za okres od 1 maja 2012 roku do 24 lutego 2014 roku . Zostały doliczone do kapitału . Odsetki od skapitalizowanych odsetek należą się powodowi dopiero od dnia wytoczenia powództwa , to jest od dnia 29 maja 2014 roku . Postanowienie § 4 umowy w części pozwalającej na pobieranie odsetek od oprocentowania „ od pierwszego dnia zwłoki ” pozostawało w sprzeczności z cytowanym art. 482 § 1 k.c. i było nieważne . Już z tej przyczyny nakaz zapłaty mógł być skutecznie kwestionowany , co zważywszy na treść art. 496 k.p.c. zmuszało do jego uchylenia w całości i orzeczenia o żądaniu pozwu . Wskazany przepis stanowi bowiem , że po wniesieniu zarzutów sąd nakaz zapłaty w całości lub w części utrzymuje w mocy albo go uchyla i orzeka o żądaniu pozwu , a więc orzeczenie o uwzględnieniu powództwa w zasadniczej części i oddaleniu w zakresie w jakim doszło do naruszenia prawa materialnego , wymagało uprzedniego uchylenia nakazu zapłaty w całości . Takie orzeczenie ( o uchyleniu nakazu w całości ) było pożądane również z tej przyczyny , że nakaz zapłaty znajdował swoją podstawę w zobowiązaniu z weksla , ale po wniesieniu zarzutów postępowanie prowadzono w kierunku ustalenia odpowiedzialności pozwanego z umowy pożyczki . Motywy zaskarżonego wyroku wyraźnie wskazują na pominięcie weksla jako podstawy uwzględnienia powództwa , co oznaczało przyjęcie stosunku podstawowego za podstawę rozstrzygania , a więc jednocześnie wyjście poza dopuszczalne procedurą przesłanki wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym . Sąd pierwszej instancji powinien był w zasadzie zachować porządek wyznaczony przez powoda , który powołał się na odpowiedzialność pozwanego z weksla , do wysokości sumy wekslowej i weksel rodzący odpowiedzialność pozwanego dołączył do pozwu . W pierwszej kolejności bada się wówczas wymagania formalne jakie spełniać powinien weksel aby możliwe było oparcie na nim nakazu zapłaty . Zakwestionowanie w zarzutach od tego nakazu poprawności formalnej weksla także skłaniać powinno do uczynienia z tych zagadnień kwestii wstępnie wymagającej wyjaśnienia . Dopiero w przypadku gdyby okazało się , że dochodzone roszczenie wekslowe powodowi nie przysługuje , rozważać można było zasadność odpowiedzialności pozwanego ze stosunku podstawowego . Sąd pierwszej instancji regułę tą pominął , co znalazło swoje konsekwencje także w oddaleniu wniosku pozwanego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu badania pisma ręcznego celem ustalenia autentyczności podpisu pozwanego w charakterze wystawcy weksla . W ocenie Sądu odwoławczego tylko szczególne cechy niniejszej sprawy usprawiedliwiały przyjętą metodę . Po pierwsze nawiązanie do stosunku podstawowego , to jest umowy pożyczki z dnia 18 kwietnia 2012 roku , znalazło się już w pozwie . A. B. nie poprzestał na odwołaniu się do odpowiedzialności wekslowej pozwanego , ale także zaciągniętego przez niego w umowie zobowiązania do zwrotu pożyczonych pieniędzy , jego wymagalności i zaniechania zwrotu świadczenia pomimo wezwań . Według uzasadnienia pozwu oraz treści umowy weksel spełniać miał funkcję gwarancyjną , a zatem powiązany był z podstawowym stosunkiem prawnym jakim była umowa pożyczki . Nie powinien być w zasadzie wprowadzany do obrotu i tak się nie stało . W chwili wystawienia był wekslem in blanco , a wypełnieniu podlegał do wysokości przyszłego długu wystawcy , ale tylko z umowy pożyczki , a zatem obejmującego pożyczony kapitał , odsetki i ewentualne koszty ( § 3 ust. 2 umowy ) . Wiadomo było , że w rozstrzyganej sprawie utrzymanie odpowiedzialności z weksla zależy do istnienia długu z pożyczki . Także dla pozwanego wiodące znaczenie miały zagadnienia związane ze stosunkiem podstawowym , to jest w pierwszej kolejności zarzut spełnienia świadczenia . W przypadku jego wykazania upadał cel , dla którego udzielono zabezpieczenia w postaci weksla . Stanowisko pozwanego skorygować trzeba tylko w ten sposób , że wbrew jego twierdzeniom zarzut , że podpis na wekslu nie pochodzi od niego nie mógł prowadzić do nieważności weksla . Skutek taki wywołuje brak własnoręcznego podpisu wystawcy . Tymczasem weksel dołączony do pozwu zawiera podpis , to jest ciąg znaków graficznych , który można uznać za podpis wystawcy . Czy jest to podpis nakreślony ręką pozwanego tego nie ustalono w rozstrzyganej sprawie . Podpis , który nie jest autentycznym podpisem wystawcy nie może rodzić jego odpowiedzialności wekslowej . Do upadku tej odpowiedzialności prowadzić miał natomiast zarzut spełnienia zobowiązania z umowy pożyczki . W obu przypadkach procesowy skutek poczynienia ustaleń po myśli pozwanego byłby jednaki i polegał na uchyleniu nakazu zapłaty . Rozstrzygnięcie takie zresztą zapadło . Sąd odwoławczy zmienił zaskarżony przez pozwanego wyrok i uchylił nakaz zapłaty z dnia 9 czerwca 2014 roku w całości . Z tej przyczyny nie było potrzeby ustalania autentyczności podpisu na wekslu , zawarty w apelacji wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu badania pisma ręcznego oddalono i przestąpić należało do rozstrzygnięcia zagadnień wiodących dla obu stron – spełnienia przez pozwanego świadczenia z umowy pożyczki . Powództwo w zasadniczej części uwzględniono bowiem pozwany nie wykazał aby pożyczkę zwrócił .

Sąd odwoławczy przyjmuje za własne ustalenia faktyczne poczynione w pierwszej instancji , a zatem nie ma potrzeby ich ponownego przytaczania . Do faktów istotnych dla rozstrzygnięcia należy zawarcie umowy pożyczki , jej treść oraz brak zapłaty . Jak chodzi o to ostatnie zagadnienie to podziela się także ocenę materiału dowodowego przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku . Nie akceptuje się natomiast ustaleń odnośnie wysokości zobowiązania i w tym zakresie Sąd odwoławczy poczynił własne ustalenia . Po części dotyczą one problematyki odsetek od zapadłych i skapitalizowanych odsetek , o czym wspomniano już wyżej . Na zasądzone świadczenie składa się kwota 8.000 zł oraz równowartość kwoty 2.000 euro według średniego kursu ustalanego przez Narodowy Bank Polski . Według art. 358 § 2 k.c. kurs ustala się na datę wymagalności , która w tej sprawie przypadała na 1 maja 2012 roku ( efektywnie 2 maja 2012 roku , ponieważ był to pierwszy dzień notowań kursu po dacie wymagalności – 4,16 zł ) . Był on jednak wyższy od przyjętego przez powoda przy ustaleniu sumy dochodzonej pozwem ( 4,1595 zł ) , a zatem zastosowano ten ostatni . Należność główna to 16.319 zł . Od tej kwoty za okres opóźnienia należą się odsetki umowne w wysokości 20 % . Te nie mogą jednak przekraczać stopy odsetek maksymalnych określonych w art. 359 §§ 2 ¹ – 2 ² k.c. - czterokrotnej wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego . W okresie od 1 maja 2012 roku do 6 marca 2013 roku odsetki maksymalne były wyższe niż określone w umowie , a zatem odsetki zapadłe w tym czasie obliczono według stopy umówionej i wyniosły one 2.771,99 zł ( 310 dni opóźnienia w zapłacie kwoty 16.319 zł przy stawce 20 % ) . Określona w umowie stopa odsetek przewyższała odsetki maksymalne od dnia 7 marca 2013 roku , ponieważ w okresie do 24 lutego 2014 roku ich wysokość zmniejszała się stopniowo z 19 % do 16 % , co powodowało konieczność stosowania stopy odsetek maksymalnych , a ich wysokość wyniosła :

- od dnia 7 marca 2013 roku do 8 maja 2013 roku 19 % , co daje kwotę 535,17 zł ;

- od dnia 9 maja 2013 roku do 5 czerwca 2013 roku 18 % , co daje kwotę 225,34 zł ;

- od dnia 6 czerwca 2013 roku do 3 lipca 2013 roku 17 % , co daje kwotę 212,82 zł ;

- od dnia 4 lipca 2013 roku do 24 lutego 2014 roku 16 % , co daje kwotę 1.688,23 zł .

Skapitalizowane odsetki zamykały się w kwocie 5.433,55 zł , od której odsetki przypadały od daty wytoczenia powództwa .

Twierdzeniom pozwanego o spełnieniu świadczenia nie dano wiary z braku dowodu zapłaty kwoty 2.000 euro w gotówce oraz braku podstaw dla stwierdzenia , że do wygaśnięcia zobowiązania w pozostałym zakresie doprowadziło świadczenie na rzecz powoda usług przez pozwanego lub osobę trzecią . Umowy takiej treści strony nie zawarły . Wierzytelności , które miały wynikać z usług , nie przedstawiono do potrącenia , a przede wszystkim zupełnie bezpodstawne było przekonanie , że wystarczającym źródłem wiedzy o podstawach tych roszczeń pozwanego są dołączone do zarzutów zestawienia podpisane przez pozwanego oraz jego syna D. C. (2) . Prawnie indyferentne jest odwoływanie się do domniemanych świadczeń osoby trzeciej . Pożyczkę zaciągał pozwany , niezależnie od gospodarczego celu , dla którego zobowiązanie to zaciągnął . Zestawienia te nie odwołują się do dokumentów źródłowych ( rachunków , faktur , pokwitowań ) . W większości nie podano daty świadczenia usług . Wskazywano także na zdarzenia mające powstać przed udzieleniem pożyczki , lub takie które miały rodzić odpowiedzialność powoda z innych jeszcze tytułów .

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy , na mocy art. 386 § 1 k.p.c. i art. 496 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok , uchylił nakaz zapłaty i przy zastosowaniu art. 720 § 1 k.c. , zasądził od pozwanego kwotę odpowiadającą udzielonej pożyczce wraz z odsetkami za opóźnienie .

O kosztach procesu za obie instancje postanowiono na podstawie art. 100 zdanie drugie k.p.c. ( w postępowaniu apelacyjnym w związku z art. 391 § 1 k.p.c. ) . Powód uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania , co uzasadniało włożenie na pozwanego obowiązku zwrotu wszystkich kosztów poniesionych przez powoda . Na koszty te składało się wynagrodzenie pełnomocnika ustalone na podstawie § 6 pkt 5 ( w drugiej instancji w związku z § 12 ust. 1 pkt 1 ) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych / … / ( tekst jednolity z 2013 roku Dziennik Ustaw pozycja 490 ) , opłata od pozwu i opłata od pełnomocnictwa .