Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Elblągu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 listopada 2015r.

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Renata Żywicka

Protokolant: st. sekr. sądowy Jolanta Fiedorowicz

po rozpoznaniu w dniu 24 listopada 2015r. w Elblągu na rozprawie

sprawy z odwołania J. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 10/07/2015 r. znak: (...)

o emeryturę

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy J. P. prawo do emerytury poczynając od dnia 19 czerwca 2015 roku.

Sygn. akt IV U 1048/15

UZASADNIENIE

Decyzją (...) z dnia 10.07.2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w O. odmówił ubezpieczonemu J. P. prawa do świadczenia emerytalnego. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy powołując się na przepisy ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.1983.8.43 ze zm.; obecnie t.j. Dz.U.2015.748 ze zm., zwanej dalej ustawą emerytalną) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.Nr 8, poz. 43, dalej rozporządzenie RM z 1983r.) wskazał, że skarżący na dzień 01.01.1999r. nie spełnił przesłanki legitymowania się 15-letnim okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaznaczył, że uwzględnił jako pracę w szczególnych warunkach okresy: od 01.10.1973r. do 07.10.1976r. i od 02.11.1976r. do 31.08.1986r. (wyłączono okres urlopu bezpłatnego po wojsku od 08.10.1976r. do 01.11.1976r.), co łącznie dało 12 lat, 10 miesięcy i 6 dni.

Ubezpieczony J. P. odwołał się od przedmiotowej decyzji, wskazując, iż organ rentowy niesłusznie nie uwzględnił okresu jego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w G. od 03.09.1986r. do 10.09.1991r., gdyż praca wykonywana w trakcie tego zatrudnienia była świadczona w szkodliwych warunkach.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu swojego stanowiska podniósł argumentację powołaną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji oraz wskazał, iż wnioskodawca nie przedłożył na wnioskowany okres świadectwa pracy w warunkach szczególnych.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Ubezpieczony J. P., ur. (...), będący z zawodu mechanikiem pojazdów samochodowych, w toku swojej kariery zawodowej był zatrudniony:

-od 01.09.1970r. do 30.09.1973r. w Państwowym Ośrodku (...) w D. jako monter silników i podwozi ciągnikowych,

-od 01.10.1973r. do 31.08.1986r. w (...) w R. jako mechanik/monter maszyn rolniczych,

-od 03.09.1986r. do 10.09.1991r. w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w G. jako ślusarz,

-od 23.09.1993r. do 09.11.1993r. w Towarzystwie Handlowo-Usługowym (...).J. L. w R. jako pomoc stolarza,

-od 20.01.1998r. do 31.03.1999r. w (...) w M. w Administrowaniu jako ślusarz, operator zacierowy gorzelni,

-od 18.01.1996r. do 19.01.1998r., od 02.11.2000r. do 30.06.2001r., od 02.07.2001r. do 30.06.2002r., od 08.09.2003r. do 02.04.2007r. w Zakładzie (...) w I. jako pomocnik stolarza,

-od 02.05.2007r. do 24.09.2013r. w Firmie Produkcyjno-Usługowo-Handlowej (...) jako operator strugarek,

-od 23.10.2014r. do co najmniej 17.05.2015r. w Niepublicznym Zakładzie Podstawowej i (...) w D. jako konserwator.

Z dokumentacji osobowej pozyskanej przez Sąd, dotyczącej okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w G. od 03.09.1986r. do 10.09.1991r. jako ślusarz wynikało, iż faktycznie był on zatrudniony na takim stanowisku, gdyż we wszystkich dokumentach jest określany w ten sposób.

W dniu 19 czerwca 2015r. ubezpieczony J. P. złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek o przyznanie uprawnień emerytalnych. Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego, organ rentowy wydał decyzję, którą odmówił ubezpieczonemu prawa do świadczenia emerytalnego z uwagi na niewykazanie przez niego przesłanki posiadania 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych. J. P. nie zgodził się z przedmiotową decyzją i odwołał się do Sądu.

/dowód: plik I akt ZUS: k.11-12,14,16-17; plik II akt ZUS: k.4-9; plik III akt ZUS: k.8; plik IV akt ZUS: k.1-4,7-8,15,18; akta sprawy: k.1,3-4,37/

W ocenie Sądu odwołanie skarżącego zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w ust. 1a i 1b, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

Art. 184 ust. 1 stanowi zaś, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Ust. 2 Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W myśl art. 32 ust. 1 ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 i 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3. Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (ust. 2).

Stosownie do § 4 rozporządzenia RM z 1983r. pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Zgodnie zaś z § 3 rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia”, uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia.

W myśl § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Natomiast zgodnie z § 2 ust. 2 powoływanego rozporządzenia okresy pracy m.in. w warunkach szczególnych stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w odpowiednim świadectwie, jednak świadectwo takie bądź jego brak nie jest jednak bezwzględną przesłanką ani do zaliczenia, ani do niezaliczenia danej pracy jako wykonywanej w szczególnych warunkach. Decydujące znaczenie ma zawsze fakt rzeczywistego wykonywania pracy w szczególnych warunkach, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie charakteru pracy także w oparciu o inne dowody niż świadectwo z zakładu pracy, nawet jeśli pracownik go nie posiada, bądź przedkłada świadectwo nieodpowiadające określonej w przepisie formie.

Z powyższego wynika, że skarżący nabyłby prawo do wcześniejszej emerytury w przypadku łącznego spełnienia przesłanek:

- ukończenia wieku 60 lat

- legitymowania się łącznym okresem ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25 lat, przypadającym na dzień 01.01.1999r.;

- legitymowania się 15 letnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, przypadających na dzień 01.01.1999r.;

- nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu Państwa.

W sprawie poza sporem było, że skarżący J. P. ukończył wiek 60 lat, złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym na dochody budżetu państwa za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i na dzień 01.01.1999r. legitymuje się co najmniej 25 letnim okresem ubezpieczenia. Spornym pozostawała przesłanka 15-letniego okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach, gdyż organ rentowy uwzględnił skarżącemu jedynie 12 lat, 10 miesięcy i 6 dni pracy w szczególnych warunkach, wobec czego musiał on wykazać jeszcze okres co najmniej 2 lat, 1 miesiąca i 24 dni.

Zważyć w tym miejscu należy, że prawo do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze stanowi w systemie emerytalnym uprawnienie wyjątkowe, związane z ujemnym oddziaływaniem zdrowotnym warunków pracy na pracownika, co uzasadnia przyjęcie obniżonego wieku emerytalnego.

Rozporządzenie RM z 1983r. w wykazie A określa prace wykonywane w poszczególnych działach gospodarki, rolnictwa, przemysłu itp. Dział XIV – Prace różne, wymienia w poz. 25: „bieżącą konserwację agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie”, jako podstawę do prawa do emerytury w niższym wieku.

Zarówno w odpowiedzi na odwołanie, jak i w kierowanych później do Sądu pismach skarżący wnosił o przesłuchanie świadków w osobach L. M. i Z. Z., na okoliczność charakteru wykonywanej przez niego pracy od 03.09.1986r. do 10.09.1991r. w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w G. jako ślusarz, w wymiarze 5 lat i 6 dni.

Słuchany informacyjnie ubezpieczony wskazał, że w trakcie wskazanego okresu zatrudnienia wykonywał głównie prace spawalnicze przy awariach sprzętu na liniach produkcyjnych. Zakład pracy zatrudniał około 800 osób, a zajmował się produkcją wielkogabarytowych elementów budowlanych. Pracownicy byli zatrudniani na stanowiskach betoniarzy, zbrojarzy i ślusarzy. Skarżący wyjaśnił, że produkcja odbywała się na 5 halach, gdzie umieszczone były stanowiska wibracyjne ubijające beton, z którego produkowane były elementy. Wibratory były przytwierdzone do poszczególnych stanowisk za pomocą spawów, które z uwagi na silne wibracje maszyn często pękały. Praca ubezpieczonego polegała więc na usunięciu zniszczonych spawów i wykonaniu nowych. Zakład pracował na 3 zmiany, a na jednej zmianie obecnych było 2 spawaczy – pracownik i brygadzista. Ubezpieczony wskazał, że był zatrudniony w Dziale Głównego Mechanika, gdzie wszyscy byli zatrudniani na stanowiskach ślusarzy, inne działy zatrudniały pracowników o innych specjalnościach. Skarżący wskazał, że na każdej z hal było 16 podstaw, a naprawy były konieczne przy każdym urządzeniu produkcyjnym, gdyż nie była to nowa technologia produkcji. Ubezpieczony zaznaczył, że mimo iż posiadał od 20.03.1978r. uprawnienia do spawania elektrycznego, to został zatrudniony na stanowisku ślusarza, podobnie jak inni pracownicy wykonujący takie same prace, gdyż przedsiębiorstwo nie zatrudniało pracowników na etatach spawaczy.

/wyjaśnienia ubezpieczonego z rozprawy z 24.11.2015r. e-protokół od 00:03:09/

Świadek L. M. zeznał, że pracował z ubezpieczonym w jednym dziale, w tej samej brygadzie w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w G., gdzie zatrudnił się jeszcze przed skarżącym w 1979r. na stanowisku ślusarz-mechanik. Świadek zaznaczył, że pracował w Dziale Głównego Mechanika. Brygada składała się głównie ze ślusarzy-mechaników i spawaczy, a jej zadaniem było utrzymanie w ciągłym ruchu linii produkcyjnych przedsiębiorstwa. Świadek wskazał, że praca polegała przede wszystkim na spawaniu podstaw wibratorów do stanowisk pracy. Przedsiębiorstwo prowadziło produkcję na 4 halach, zajmujących łącznie obszar około 1ha. Praca była świadczona w ciągłym ruchu na 3 zmiany. Świadek zaznaczył, że w zakres prac ubezpieczonego wchodziło głównie spawanie, zaś prace o innym charakterze jedynie doraźnie. Pracami konserwatoryjnymi i mechanicznymi zajmowała się bowiem oddzielna brygada, która specjalizowała się w tego typu pracach. Świadek zeznał, że sam był zatrudniany na stanowisku ślusarza-mechanika, a wykonywał podobnie jak ubezpieczony prace spawalnicze, jednakże w mniejszym zakresie. Świadek wskazał, że wykonywane spawy musiały spełniać określone wymogi i być wykonywane na wysokim poziomie. Świadek zeznał również, że pracownicy linii produkcyjnych byli zatrudniani głównie na stanowiskach betoniarzy, zbrojarzy i suwnicowych, a naprawą samych suwnic zajmowała się oddzielna brygada Działu Głównego Mechanika.

/zeznania świadka z rozprawy z 24.11.2015r. e-protokół od 00:23:04/

Przesłuchany w charakterze świadka Z. Z. zeznał, że w spornym okresie pracował z ubezpieczonym w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w G., gdzie zatrudnił się w 1974r. jako ślusarz, a pracował jako konserwator-mechanik i spawacz w Dziale Głównego Mechanika. Świadek wskazał, że ubezpieczony pracował przy liniach produkcyjnych, na których wykonywano elementy betonowe, gdzie pracowali zbrojarze, betoniarze, formierze, suwnicowi. Zeznający podkreślił, że w świadectwie pracy wskazano, iż pracował jako ślusarz – podobnie jak skarżący – jednakże wykonywał on w rzeczywistości inne prace polegające na spawaniu, usuwaniu awarii, naprawianiu wózków. W odniesieniu do charakteru pracy ubezpieczonego świadek wskazał, że skarżący zajmował się głównie usuwaniem awarii poprzez spawanie podstaw wibratorów do betonu, które pękały z uwagi na intensywność pracy. Przedsiębiorstwo składało się z 4 hal produkcyjnych i linii produkcyjnej na otwartej przestrzeni, a zatrudnionych było około 900 osób.

/zeznania świadka z rozprawy z 24.11.2015r. e-protokół od 00:34:36/

W ocenie Sądu wyjaśnienia ubezpieczonego i zeznania świadków należało uznać za wiarygodne. Zeznania były spójne, jasne i niesprzeczne, a nadto korelowały ze stanowiskiem wnioskodawcy. Fakt, iż przedstawione wersje różniły się jedynie nieznacznymi szczegółami nie może dziwić w perspektywie upływu czasu. Z tego też powodu Sąd nie znalazł podstaw by je kwestionować. Z osobowych źródeł dowodowych jasno wynikało jasno, że skarżący pracując w spornym okresie wykonywał głównie prace spawalnicze na halach produkcyjnych, przy liniach, gdzie produkowano wielkogabarytowe, zbrojone elementy budowlane, a jego głównym obowiązkiem było utrzymanie zakładu pracy w ruchu, poprzez usuwanie awarii maszyn wibracyjnych.

Organ rentowy podnosił w odpowiedzi na odwołanie, że nie uznał spornego okresu jak pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze z uwagi na fakt, iż skarżący nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych, a jedynie „zwykłe” świadectwo pracy. Należy podkreślić, iż świadectwo pracy nie jest dokumentem urzędowym i stanowi dowód jedynie tego, że ten, kto je podpisał, poświadczył treść w nim zawartą. Zgodnie zaś z zasadą kontradyktoryjności procesu cywilnego, w tym procesu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, obowiązek zgłoszenia twierdzeń i ciężar przeprowadzenia stosownego dowodu na poparcie swoich racji w postępowaniu sądowym obciąża ubezpieczonego, zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 6 k.c. Przy tym strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 232 k.p.c.). To one bowiem są wyłącznym dysponentem toczącego się postępowania i one wreszcie ponoszą odpowiedzialność za jego wynik. Sąd orzeka na podstawie twierdzeń i dowodów dostarczonych przez strony. Ubezpieczony miał więc prawo dowodzić okoliczności przeciwnych niż wskazywane w świadectwie pracy, czego w ocenie Sądu dokonał skutecznie.

Sąd pragnie również podkreślić, że zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 01.06.2010r. w sprawie II UK 21/10 (LEX nr 619638) dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Jest to stanowisko w pełni aprobowane przez Sąd orzekający w niniejszej sprawie, wobec czego należy zaznaczyć, iż dla oceny charakteru pracy wykonywanej przez skarżącego nie miał znaczenia fakt, iż w umowie o pracę, czy późniejszych dokumentach, jego stanowisko pracy określane było jako ślusarz. Ubezpieczony dowodził co prawda, iż pracował jako spawacz, jednakże w ocenie Sądu wykonywanie przez niego prace miały jeszcze inny charakter.

Jak wskazano wyżej Rozporządzenie RM z 1983r. w wykazie A, dziale XIV, poz. 25 wskazuje „bieżącą konserwację agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie”, jako podstawę do prawa do emerytury w niższym wieku. Sąd dokonując oceny materiału dowodowego, przede wszystkim w postaci zeznań świadków, doszedł do przeświadczenia, że prace wykonywane przez ubezpieczonego w latach 1986-1991 miały właśnie taki charakter. Jego głównym obowiązkiem było bowiem utrzymanie w ruchu linii produkcyjnych przedsiębiorstwa, które zajmowało się wytwarzaniem elementów budowlanych, odlewanych z betonu. Elementy te wykonywane były przez betoniarzy i zbrojarzy. Świadkowie wyraźnie i pewnie zaznaczyli, że pomimo, iż w przedsiębiorstwie były warsztaty – ubezpieczony nie pracował na ich terenie, a wykonywał swe obowiązku na halach produkcyjnych, gdzie trwała prawa. Prace o charakterze spawalniczym wykonywane przez skarżącego, były w ocenie Sądu tożsame z bieżącą konserwacją urządzeń na oddziałach będących w ruchu, w których wykonywano prace zbrojarskie i betoniarskie.

Reasumując, w ocenie Sądu całokształt materiału dowodowego dał podstawy do uznania, że skarżący w okresie od 03.09.1986r. do 10.09.1991r. wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy pracę w warunkach szczególnych. Wobec tego, uznając, iż ubezpieczony spełniał przesłankę legitymowania się 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych, Sąd stosownie do art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego i przyznał J. P. prawo do świadczenia emerytalnego od dnia 19.06.2015r., to jest od daty złożenia wniosku.